آیا فلج مغزی ارثی و ژنتیکی است؟

شاید سوال شما به عنوان والدین یک کودک سی پی این باشد که آیا فلج مغزی ارثی است؟ آیا بین فلج مغزی و ژنتیک پدر و مادر ارتباطی وجود دارد؟ احتمال ابتلای فرزندان بعدی به CP چقدر است؟ یا شاید می‌خواهید با یک فرد مبتلا به فلج مغزی ازدواج کنید و نگران ابتلای فرزندتان هستید و می‌خواهید ببینید آیا بیماری سی پی ارثی است؟ نقش ژنتیک در فلج مغزی چقدر است؟ با ما همراه باشید تا نتایج مطالعاتی که در این زمینه انجام شده را مرور کنیم.

دانستن نقش ژنتیک در فلج مغزی ارثی چه اهمیتی دارد؟!

• یکی از مهمترین پیامدهای دانستن اینکه فلج مغزی ارثی است ، این است که تشخیص دقیق‌تری خواهیم داشت و به دنبال آن، درک کامل‌تری از فلج مغزی پیدا خواهیم کرد و احتمالاً درمان مناسب‌تری را ارائه میکنیم .

• همچنین نباید از اهمیت زیاد این مساله برای افراد مبتلا به سی پی و خانواده هایشان غافل شد. در واقع با دانستن این موضوع که فلج مغزی ارثی است، گره ای از افکار این خانواده باز خواهد شد. گاهی خانواده های افراد مبتلا به فلج مغزی، چون علت خاصی برای بیماری فرزندشان پیدا نمیکنند، خود را مقصر می‌دانند و با یادآوری و کنکاش اتفاق های زمان تولد کودک، خود را سرزنش می‌کنند و دنبال آسیب یا عارضه خاصی می‌گردند. اما اگر مشخص شود که فلج مغزی ارثی است، درواقع به این معنی است که هیچ کس نقش مستقیمی در ابتلا به فلج مغزی ندارد و کاری هم از دست کسی برنمی‌آید و این موضوع ممکن است در بهبود شرایط روانی خانواده ها نیز موثر باشد.

• همچنین این‌ آگاهی جهت پیشگیری از ابتلا به سی پی و برای بارداری های بعدی، ضروری می باشد.

آیا فلج مغزی ارثی است؟

نمی‌توان گفت که خود بیماری فلج مغزی مستقیماً به ارث می‌رسد، اما محققان عوامل ژنتیکی را پیدا کرده‌اند که به‌طور غیرمستقیم در بروز فلج مغزی نقش دارند. مثل عواملی که خطر زایمان را بالا می‌برد و به ارث می‌رسد، از جمله:

• زایمان‌های زودرس
• محدودیت رشد جنین در رحم مادر
• قطع شدن جفت
• پری اکلامپسیا
• کوریوآمنیوتیت

همچنین مدتی طولانی تصور می‌شد که فلج مغزی مادرزادی بوده و ناشی از آسیب‌های قبل، بعد و یا هنگام تولد است. در حال حاضر هم علت بیشتر موارد ابتلا به فلج مغزی را همین آسیب ها تشخیص داده اند. با این حال برای درصد کمی از موارد فلج مغزی، همچنان علت خاصی پیدا نکرده‌اند و این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که شاید علت آن‌ها ژنتیکی بوده و یا فلج مغزی ارثی است.

آیا علت ابتلا به فلج مغزی ژنتیکی است؟

همانطور که می‌دانید علت فلج مغزی در افراد مختلف متفاوت است و تنوع قابل توجهی در علل این بیماری در افراد مبتلا به سی پی کشف شده است.

برخی از شایع‌ترین علل فلج مغزی عبارتند از:

• تولد زودرس
•  آسیب به سر در بدو تولد
• عفونت ها
•  تشنج
• کمبود اکسیژن رسانی به مغز جنین
• رشد غیر طبیعی مغز
• خونریزی مغزی

قابل توجه است که سالانه حدود ۷۰۰ هزار کودک به سی پی مبتلا می‌شوند، و از این تعداد، حدود ۲۰ درصد آن‌ها هیچ علت شناخته شده‌ای ندارند.

اما علاوه بر این‌ها، اخیرا تحقیقات زیادی درمورد ارتباط فلج مغزی و ژنتیک انجام شده است که نشان‌دهنده این است که شاید ژنتیک بیشتر از آنچه‌که تصور می‌کنیم، در ابتلا به فلج مغزی نقش داشته باشد.

هرچند که هیچ ژن خاصی برای ابتلا به فلج مغزی (CP) کشف نشده است، اما احتمال دارد ترکیبی از چند ژن بتواند درصد مبتلا شدن به فلج مغزی را افزایش دهد. علاوه بر اینها، جهش در ژن هایی که بر رشد مغز اثر میگذارند، احتمال ابتلا به CP را افزایش می‌دهد.

آیا جهش ژنتیکی می‌تواند باعث سی پی شدن کودک شود؟

بله؛ تحقیقات نشان دهنده‌ی ارتباط بین فلج مغزی و ژنتیک است.

طی تحقیقاتی که دانشمندان درمورد فلج مغزی و ژنتیک بر روی کودکان مبتلا به سی پی داشتند، کودکانی را برای آزمایش انتخاب کردند که دارای جهش ژنی بودند و احتمال می‌دادند که این جهش ژنی بتواند باعث فلج مغزی هم بشود. نتایج این تحقیقات نشان‌دهنده ارتباط مرموزی بین فلج مغزی و ژنتیک می باشد. در سال2004  دانشمندان اولین جهش ژنتیکی موثر در ایجاد فلج مغزی را کشف کردند.  از آن زمان تاکنون چندین جهش دیگر نیز شناسایی شده است.

جهش‌ها می‌توانند اتفاقی بوده یا بر اثر عوامل محیطی مثل آلودگی هوا، غذا، مصرف سیگار، اشعه ایکس، اشعه ماورا بنفش و… باشند.

جهش در ژن‌هایی که بر رشد مغز اثرگذار هستند، خطر ابتلا به سی پی را افزایش می‌دهد.

درمورد ژنتیکی بودن فلج مغزی هنوز تحقیقات زیادی در حال انجام است.

آیا فرزندان دوقلو بیشتر در معرض ابتلا به فلج مغزی هستند؟

 فلج مغزی در دوقلوها بیشتر از تک قلوها است. در بین عموم دوقلوها، دوقلوهای همجنس در مقایسه با دوقلوهای غیر همجنس بیشتر در معرض ابتلا به فلج مغزی هستند، به‌ویژه اگر یکی از دوقلوها دچار مرگ جنینی شود. در میان دوقلوها، اگر یکی از دوقلوها دچار مرگ جنینی شود، شیوع فلج مغزی در هم‌قلوهای زنده مانده به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و اگر که همجنس هم باشند این خطر چند برابر میشود.

نتایج یک تحقیقات نشان داد که حاملگی‌های دوقلویی بیش از 10  برابر حاملگی‌های تک تولدی باعث تولد کودک فلج مغزی می‌شود.
همچنین مطالعه ای نشان داد که ماهیت بارداری دوقلو که اغلب برای کودکان و مادران آن‌ها بسیار پرخطر است  به شدت با فلج مغزی مرتبط است.

سخن آخر درمورد فلج مغزی و ژنتیک

همانطور که پیش‌تر توضیح دادیم، علت عمده‌ی ابتلا به فلج مغزی آسیب‌های قبل، حین یا اندکی پس از زایمان است؛ اما نقش ژنتیک در فلج مغزی را نمی‌شود نادیده گرفت. عوامل ژنتیکی هم در ابتلای کودک به CP نقش دارند.

اما جدا از ارثی بودن یا نبودن فلج مغزی، بهبود علائم و شرایط افراد مبتلا به سی پی، امری بسیار با اهمیت است.

پس کشف علت فلج مغزی و اینکه آیا فلج مغزی ارثی است یا نه، نباید ما را از توانبخشی و بهبود علائم بیماری غافل کند.

برای دریافت نوبت کاردرمانی فلج مغزی و گفتاردرمانی سی پی با شماره‌های کلینیک در تماس باشید.