تحصیل علم در مدرسه یک روی سکه‌ی مدرسه رفتن و روی دیگر، دوست‌یابی، ارتباطات اجتماعی، درک و رعایت قوانین اجتماعی است! همانطور که می‌دانید، ارتباط اجتماعی یکی از مسائلی است که کودکان اوتیسم با آن در چالش هستند. این کودکان دوست دارند که با دیگران تعامل داشته باشند، اما نمی‌توانند به درستی آن را انجام دهند یا طی کردن این فرآیند برایشان سخت است. بهبود ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه یکی از مسائلی است که باید توسط والدین و معلمین در نظر گرفته شود و البته که از هدایت گفتاردرمانگر استفاده می‌شود. در این مقاله به بررسی مشکلات ارتباطی کودکان اوتیسم در مدرسه می‌پردازیم. همچنین راهکارهایی برای بهبود ارتباط اجتماعی این کودکان ارائه می‌دهیم.
مشکلات ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه
دانش آموزان اوتیسم در مدرسه دوست دارند که با همکلاسی‌ها ارتباط برقرار کنند. با این حال در این مسیر به مشکلات زیادی بر می‌خورند. برخی از دانش آموزان از ناتوانی خود آگاهند و به مرور زمان از تعامل اجتناب می‌کنند. برخی دیگر به جلب توجه متوسل می‌شوند تا با دیگران ارتباط برقرار کنند. هرچه مهارت‌های اجتماعی دانش آموز اوتیسم بیشتر شود، شناخت اجتماعی او رشد کند، یکپارچی حسی بهبود یابد، بازی گروهی کودکان اوتیسم بیشتر شود، علاقه و تعامل دانش آموز به ارتباط بیشتر می‌شود.
- گاهی اوقات صرف غیر قابل پیش‌بینی بودن و سروصدای حضور دیگران می‌تواند برای کودک آزار دهنده باشد. قدم اول برای بهبود ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه می‌تواند حل کردن این مشکلات حسی باشد.
- برخی افراد اوتیسم در آغازگری ارتباط دچار مشکلاتی هستند و نمیدانند چطور باید آغازگری کنند. برخی دیگر با شروع ارتباط اجتماعی مشکلی ندارند، اما مهارت‌های لازم برای نشان دادن واکنش متقابل را ندارند.
- تعامل اجتماعی به تقلید و واکنش متقابل مربوط است. کودکان اوتیسم معمولا در این موارد با چالش‌هایی رو به رو می‌شوند. البته با تشویق کودک به توجه به رفتارهای دیگران و واکنش نشان دادن بر اساس آن، می‌توان بخشی از این چالش‌ها را حل کرد.
راهکارهایی برای بهبود ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه
در مسیر بهبود ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه، معلم کودک نقش مهمی دارد. اگر شما در کلاس خود دانش آموز دارای اوتیسم دارید، نکاتی ضروری وجود دارد که لازم است آن‌ها را بدانید. در وهله اول تلاش کنید که محیط کلاس خوشایند و حمایتگر باشد و دانش آموزان دیگر نسبت به کودک اوتیسم پذیرا باشند. در ادامه به راهکارهایی اشاره می‌کنیم که با استفاده از آن‌ها می‌توانید ارتباط اجتماعی کودک اوتیسم در مدرسه را ارتقا دهید.
راهکار 1؛ حمایت از رشد مهارت‌های اجتماعی
مهارت‌های اجتماعی به صورت خودکار با افزایش سن تحول می‌یابند. با این حال کودکان اوتیسم در مسیر رشد با چالش‌های زیادی در رابطه با ارتباط اجتماعی مواجه می‌شوند.
- بهتر است زمانی که دانش آموز رفتار اجتماعی مناسبی انجام می‌دهد، با تشویق کردن رفتار او را تقویت کنید. برای تعاملات اجتماعی، در نوبت ماندن و واکنش متقابل الگوی مناسبی برای کودک ایجاد کنید تا بتواند از آن تقلید کند.
- یکی دیگر از راهکارها، آموزش دادن سرنخ‌های محیطی و اجتماعی در دسترس به کودک است (برای مثال اگر بقیه ایستاده‌اند، بهتر است تو هم بایستی).
- سعی کنید مهارت‌های اجتماعی را به قسمت‌های کوچکتر تقسیم کنید. سپس آن‌ها را از طریق تعاملات و ابزارهای تصویری به کودک آموزش دهید.
- یکی دیگر از راهکارهای بهبود ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه، شناسایی نقاط قوت و استفاده از آن‌هاست. بسیاری از دانش آموزان اوتیسم توانایی‌هایی مثل علاقه به موسیقی یا حافظه قوی دارند. کودک را تشویق کنید تا از این توانایی‌ها در تعاملات اجتماعی استفاده کنند.
- همچنین در فعالیت‌های گروهی، نقش و مسئولیت‌های دانش آموز اوتیسم را به صورت واضح مشخص کنید.
راهکار 2؛ برنامه‌های کلاسی را پیش‌بینی پذیر کنید.
اگر محیط اطراف کودک سازماندهی شده و ساختارمند نباشد، کودک در حفظ تمرکز برای روابط اجتماعی دچار چالش خواهد شد. روتین مشخصی برای برنامه‌های کلاسی و از بین رفتن هرج و مرج تهیه کنید. پیش‌بینی پذیر بودن محیط می‌تواند اضطراب دانش آموز اوتیسم را تا حد زیادی کاهش دهد. در حالی‌که تغییرات ناگهانی به پریشانی قابل توجه ختم خواهد شد. شما می‌توانید از یک جدول برای سازماندهی تاریخ‌ها و زمان‌های مهم استفاده کنید.
همچنین لیستی از کارهایی که کودک باید انجام دهد را تهیه کنید. جدول تصویری به تثبیت روتین‌های مشخص کمک می‌کند و باعث می‌شود دانش آموز متمرکز و خلاق بماند. این آرامش می‌تواند به بهبود ارتباط اجتماعی کودک اوتیسم در مدرسه منجر شود.
راهکار 3؛ رفتارهای ناخوشایند دانش آموز را پاسخی به محیط در نظر بگیرید
اوتیسم باعث بوجود آمدن رفتارهایی که برای معلم و کلاس درس چالش برانگیز است، نمی‌شود. در واقع رفتارها روشی برای برقراری ارتباط هستند. بین رفتار و محیط ارتباط وجود دارد و می توان گفت رفتار کودک هدفمند است و تحت تاثیر عوامل محیطی قرار می‌گیرد. زمانی که کودک فریاد می‌زند یا پریشان است، چیزی در محیط وجود دارد که او را آزار می‌دهد. به همین دلیل، زمانی که محیط تغییر کند، رفتار نیز تغییر خواهد کرد. اگر قرار است تغییری در روتین یا محیط کلاس ایجاد شود، از خود بپرسید آیا باعث بهبود عملکرد کودک می‌شود یا برعکس به پریشانی منجر خواهد شد؟ برخی از راهکارهایی که می‌تواند به افزایش آرامش و کاهش رفتارهای مشکل آفرین کودک منجر شود، عبارتند از:
- اجرای روتین و برنامه کلاسی ثابت و مشخص
- حمایت از رفتارهای مثبت و تقویت آن‌ها از طریق پاداش کلامی یا جایزه
- بررسی محرک‌های محیطی ایجاد کننده رفتار نامناسب کودک و تغییر آن ها
- عدم ایجاد هرگونه تغییری که باعث پریشانی و ناراحتی دانش آموز اوتیسم می‌شود.
راهکار 4؛ توجه به نیازها و چالش‌های حسی کودک اوتیسم
برخی از کودکان اوتیسم نسبت به نور یا سروصدای زیاد حساس هستند و دچار پریشانی و اضطراب می‌شوند. چالش‌های حسی می‌تواند بر توانایی دانش آموز برای دریافت اطلاعات در کلاس، شرکت در موقعیت‌های اجتماعی و تعامل با همکلاسی‌ها تاثیر بگذارد.
- نسبت به مشکلات حسی احتمالی آگاه باشید و تا جای ممکن محیط را برای حل این مشکلات تغییر دهید.
- احتمال مواجهه کودک با صداهای بلند و نورهای درخشان را به حداقل برسانید.
- برای برخی از دانش آموزان نزدیکی فیزیکی زیاد به دیگران سخت است و موجب پریشانی می‌شود. پس باید این موضوع را زمانی که جای کودک در صف یا کلاس تعیین می‌شود، در نظر بگیرید.
- کلاس درس بسیار شلوغ می‌تواند محرک‌های دیداری بیش از حدی را برای کودک داشته باشد و حواس او را پرت کند. بهتر است محیط کلاس تا حد امکان ساده و خلوت باشد.
- با کاردرمانگر کودک برای یادگیری تکنیک‌های یکپارچگی حسی در ارتباط باشید. تراپیست می‌تواند به شما کمک کند برنامه‌ای برای کودک ترتیب دهید تا نیازها و محرک‌های آزاردهنده حسی و هیجانی خود را در کلاس بشناسد.
کاهش این چالش‌ها می‌تواند به افزایش تمرکز و بهبود ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه منجر شود.
سخن آخر
ارتباط اجتماعی یکی از چالش‌های کودکان اوتیسم است که در سنین مدرسه خود را بیشتر نشان می‌دهد. این کودکان دوست دارند که با همسالان ارتباط داشته باشند، اما مهارت‌های اجتماعی لازم را ندارند. همچنین ممکن است محرک‌های حسی کلاس درس آنقدر زیاد باشد که دچار پریشانی شوند و نتوانند به خوبی با بقیه ارتباط برقرار کنند. راهکارهایی برای بهبود ارتباط اجتماعی کودکان اوتیسم در مدرسه وجود دارد. این راهکارها شامل حمایت از رشد مهارت‌های اجتماعی، افزایش سازماندهی برنامه کلاسی و توجه به نیازها و چالش‌های حسی کودک اوتیسم می‌شود.
0 دیدگاه