آیا بیماری CP بر هوش کودکان فلج مغزی تاثیر دارد؟ اگر فرزند مبتلا به فلج مغزی داشته باشید حتماً می‌دانید مشکل اصلی این بیماری، مسائل حرکتی است. اما همه چیز اینجا تمام نمی‌شود! تو می‌گویی فلج مغزی و من می‌گویم روزها یا سال‌ها مراقبت، چاره جویی و حل مسئله برای مدیریت مشکلات همراه! حال بیایید ببینیم آیا فلج مغزی بر هوش کودک هم اثر می‌گذارد؟ فلج مغزی و هوش چه داستان‌هایی برای کودک و خانواده دارند!
منظور از هوش کودکان فلج مغزی چیست؟
مدام درمورد هوش حرف می‌زنیم اما این «هوش» که شما را نگران کرده دقیقاً چیست؟ هوش قابلیت ذهنی برای مهارت‌هایی مثل استدلال، یادگیری، تصمیم گیری، حل مسئله، برنامه ریزی، درک، قضاوت و… است. به‌طور کلی توانایی فرد در این موارد بستگی به هوش او دارد مثلا کسی که بهره هوشی کمتری دارد نسبت به دیگر افراد، مشکلاتی در یادگیری، حل مسئله و دیگر موارد مشابه خواهد داشت.
ارتباط هوش و فلج مغزی چیست؟!
همانطور که گفتیم بیماری فلج مغزی شامل اختلالات حرکتی است و به خودی خود یک اختلال ذهنی نیست و بر هوش کودکان فلج مغزی تاثیر نمی‌گذارد. با این حال بخش قابل توجهی از کودکان فلج مغزی، اختلالات شناختی و ذهنی دارند!
هر فرد مبتلا به فلج مغزی مشکلات مختلفی می‌تواند داشته باشد که یا بر اثر نقص حرکتی درگیر آن شده یا به‌خاطر علت اصلی یعنی آسیب مغز دچار آن شده‌است. در مطلب زیر به صورت کامل مشکلاتی را که می‌تواند هم‌زمان با فلج مغزی حضور داشته باشد بررسی کرده‌ایم و خواندن آن را پیشنهاد می‌کنیم:
رابطه‌ی شدت سی پی و هوش کودک
اگرچه سی پی ارتباط مستقیمی با هوش کودکان فلج مغزی ندارد و بیماری فلج مغزی به تنهایی باعث ناتوانی ذهنی نمی‌شود. اما از آنجایی که فلج مغزی ناشی از آسیب مغز است، ممکن است این آسیب گسترده‌تر باشد و علاوه بر مهارت‌های حرکتی، توانایی‌های ذهنی را هم درگیر کند. به این صورت که مناطق مختلفی ازمغز آسیب می‌بیند که هر منطقه یکی از توانایی ها را درگیر می‌کند.
همانطور که شدت فلج مغزی در افراد مختلف متفاوت است، شدت کم توانی‌های ذهنی هم متفاوت است.
به‌طور کلی معمولا هرچه شدت فلج مغزی کودکان بیشتر باشد، ناتوانی های ذهنی بیشتر رخ می‌دهد. اما ممکن است برخی از کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید، به هیچ عنوان اختلال ذهنی نداشته باشند و یا برخی کودکان دیگر با فلج مغزی خفیف، اختلال ذهنی شدید داشته باشند.
تست هوش کودکان سی پی
برای تعیین IQ و هوش کودکان فلج مغزی، اگر از تست هوش استفاده کنیم، باید حتماً چند نکته را در نظر داشته باشیم:
- ارزیابی ها و تست هوش‌های سنتی و معمول به علت اینکه مشکلات حرکتی کودک را درنظر نمی‌گیرند، ممکن است باعث شود که ظرفیت واقعی ذهنی کودکان سی پی نادیده گرفته شود.
مثلاً تصور کنید در تست هوش آدمک گودیناف که کودک باید نقاشی یک آدم را بکشد، اگر کودک مشکلات حرکتی ظریف در دست‌ها داشته باشد، به احتمال زیاد آدمکی که نقاشی می‌کند به خوبی نشان‌دهنده وضعیت هوشی او نیست چرا که مساله‌ی حرکتی روی نقاشی او اثر گذاشته است. در این شرایط این تست، هوش کودک فلج مغزی را پایین‌تر از آنچه هست نشان می‌دهد.
- همچنین باید توجه داشته باشیم که اختلالات ذهنی خفیف ممکن است در سنین پایین به راحتی تشخیص داده نشود و با بالا رفتن سن مورد توجه قرار بگیرد.
دانستن هوش کودکان سی پی چه اهمیتی دارد؟
یکی از معیارهایی که مشخص می‌کند کودک مبتلا به فلج مغزی دارای نقص هوشی است یا نه، ضریب هوشی یا IQ اوست. اما باید بدانید که دانستن ضریب هوشی کافی نیست چون نمایی کامل از توانمندی‌های کودک ارائه نمی‌دهد. ممکن است کودک در یک زمینه خاص مشکل داشته باشد ولی ضریب هوشی او نرمال باشد. یا استعدادهای چشمگیری داشته باشد که پرورش آن‌ها بتواند ناتوانی کودک را در موارد دیگر جبران کند.
بنابراین بهتر است برای تشخیص هوش کودکان فلج مغزی، به جای تست هوش‌های رایج، آن‌ها را از جهت شناختی و ذهنی ارزیابی کنیم تا توانمندی‌های واقعی آن‌ها مشخص شود. ما هم در کلینیک حامی هر کودک مبتلا به فلج مغزی را حتماً در تمام حیطه‌ها ارزیابی می‌کنیم.
اگر دوست دارید اطلاعات بیشتری درباره گفتاردرمانی در کودکان فلج مغزی کسب کنید، مقاله لینک شده را مطالعه نمائید.
جدا از ارزیابی‌های مستقیمی که در قسمت کاردرمانی و گفتاردرمانی انجام می‌دهیم، یکی از راهنماهای ما برای اینکه بفهمیم کودک دارای اختلالات ذهنی هست، زیر نظر گرفتن او در خانه و در ارتباط با همسالان است. دقت کنیم که آیا کودک به صداها و اتفاقات واکنش نشان می‌دهد؟
با افراد مختلف ارتباط موثر برقرار می‌کند؟ ارتباط کودک با پدر و مادر و افراد غریبه چگونه است؟ با مشاهده این موارد بهتر می‌توانید درمانگر را در تشخیص اختلالات ذهنی راهنمایی کنید. بهتر است قبل از مراجعه به پزشک یا درمانگر، علائم و نشانه هایی که مشاهده کردید را یادداشت کنید تا فراموشتان نشود.
هوش کودکان سی پی و مراحل رشد طبیعی
برای تشخیص هوش کودکان فلج مغزی باید پارامترهای هوش و توانایی‌های ذهنی را بشناسیم. معمولا بهترین نشانه هوش کودکان فلج مغزی این است که مراحل اولیه رشد کودک مبتلا به فلج مغزی با مراحل اولیه رشد کودک عادی مطابق باشد.
پیشنهاد می کنیم مطالعه مقاله، نقاط عطف رشد کودک را از دست ندهید.
تاخیر در این مراحل لزوماً نشانه نقص ذهنی و شناختی نیست، ولی از علائم مهم است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
برخی از علائم رایج رشد کودک طبیعی (غیر از نشانه‌های حرکتی) که باید مراقب آن‌ها بود، عبارتند از:
- ارتباط اجتماعی
- مهارت‌های پیش زبانی مانند تقلید، توجه، تماس چشمی، آواسازی …
- مهارت‌های زبانی مثل صحبت کردن، آواسازی هدفمند، درک گفتار دیگران…
- مهارت‌های شنیداری
برخی از علائم ناتوانی ذهنی
- حل مسئله
- درک امور ساده روزمره
- توانایی یادگیری
- سازگاری با محیط
- توانایی مراقبت از خود
- مهارت‌های ارتباطی
افزایش هوش کودکان سی پی
برای افزایش هوش کودکان فلج مغزی و رشد و بهبود مهارت‌های شناختی آن‌ها (مثل حافظه، استدلال، حل مساله و…) باید از سنین کم این مهارت‌ها را به صورت اختصاصی تمرین داد و مسیرهای عصبی جدیدی ایجاد و تقویت کرد. با کمک توانبخشی و مداخله‌ی زودهنگام، میتوان از شدت اختلالات ذهنی کم کرد و آن‌ها را بهبود داد. این بهبودی به شدت بیماری در فرد مرتبط است.
بیشتر بخوانید: اختلال یادگیری
این درمان ها به کودک کمک می‌کنند که توانایی های خودش را تقویت کند و سازگاری بیشتری با محیط داشته باشد ، مستقل تر شود و عملکرد ارتباطی اش را بهبود بدهد. مهم‌ترین متخصصانی که می‌توانند در این مسیر به تقویت هوش کودکان فلج مغزی کمک کنند، عبارتند از:
- گفتاردرمانگر
- کاردرمانگر
- روانشناس
- پزشک
این متخصصان از روش‌های مختلفی مثل بازی و… برای برقراری ارتباط موثر با کودکان فلج مغزی استفاده می‌کنند و با هدف جبران آسیب های ذهنی و شناختی کودکان فلج مغزی، برای مداخلات درمانی اقدام می‌کنند و مشاوره‌های لازم را به این خانواده‌ها می‌دهند. برای مثال:
گفتاردرمانی کمک می‌کند مهارت‌های شناختی و گفتار و زبان بهبود یابد و یا روش‌های ارتباطی جایگزین و جبرانی را به بیمار یاد می‌دهد.
کاردرمانی فلج مغزی با تمرین فعالیت های روزمره و تمرینات شناختی، ذهنی، حسی و… به افزایش هوش کودک فلج مغزی کمک می‌کند.
مداخله زودهنگام بسیار مهم است. هرچقدر زودتر ناتوانی ذهنی تشخیص داده شود، مداخله هم زودتر شروع می‌شود و اثر گذارتر است.
اگر متوجه تاخیر در مراحل اولیه رشد کودک مبتلا به فلج مغزی شدید یا علائمی از ناتوانی ذهنی را در او مشاهده کردید، حتما با متخصص مربوطه مشورت کنید و در صورت لزوم برنامه درمان و توانبخشی مناسب را شروع کنید.
بیشتر بخوانید: درمان فلج مغزی با طب سنتی
سخن آخر
هوش و فلج مغزی ارتباط مستقیمی ندارند ولی معمولا در بیشتر کودکان فلج مغزی اختلالات ذهنی دیده می‌شود. در واقع هوش کودکان فلج مغزی به فاکتور های زیادی مانند منطقه آسیب دیده در مغز بستگی دارد.
هوش کودکان فلج مغزی را تا حدودی میتوان با ارزیابی های دقیق فهمید. برخلاف محدودیت های حرکتی ممکن است هوش کودکان فلج مغزی کاملا نرمال باشد، پس باید ارزیابی دقیق و با درنظر گرفتن محدودیت های حرکتی انجام شود. همین‌طور که کاردرمانی جسمی فلج مغزی را در برنامه توانبخشی کودک خود دارید، درصورتی که درمانگر صلاح دید برای دریافت درمان‌های ذهنی، به درمانگران مربوطه مراجعه کنید.
0 Comments