زندگی با کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) می‌تواند سخت باشد چرا که علائم بیش فعالی همه فعالیت‌های روتین روزمره را هم چالش برانگیز می‌کند. در این مقاله برایتان از 11 راه کار و روش رفتار با کودکان بیش فعال گفته‌ایم که به کنترل و مدیریت رفتاری آن‌ها کمک می‌کند.
اگرچه گاهی اوقات ممکن است دشوار باشد، اما به یاد داشته باشید که کودک مبتلا به بیش فعالی نمی تواند به‌خوبی رفتار خود را مدیریت کند و سرکوب تکانش‌گری‌ها برای کودکان بیش فعال دشوار است؛ یعنی ممکن است قبل از انجام یک کار، موقعیتی که در آن هستند یا عواقب رفتار خود را در نظر نگیرند.
اگر معلم هستید یا با کودکان بیش فعال در ارتباطید به شما توصیه می کنیم مقاله 7 قانون کلاس کودکان بیش فعال را مطالعه بفرمائید.
11 روش رفتار با کودکان بیش فعال
اگر از کودک مبتلا به ADHD مراقبت می کنید، این توصیه‌ها برای شما مفید خواهد بود.
برای دیدن صحبتهای کارشناسان ما لطفا از صفحه اینستاگرام یا کانال آپارات حامی دیدن کنید.
برنامه ریزی روزانه داشته باشید
روز را طوری برنامه ریزی کنید که فرزندتان بداند دقیقاً چه کاری باید انجام دهد و شما چه انتظاری از او دارید. داشتن یک برنامه منظم، دقیق و با جزئیات می‌تواند در نحوه کنار آمدن کودک مبتلا به ADHD با زندگی روزمره تفاوت چشم‌گیری ایجاد کند.
الان با یک مثال برایتان توضیح می‌دهم:
حاضر شدن برای مدرسه یک کار روتین است که هر روز انجام می‌شود و احتمالاً برای خانواده‌هایی که کودک بیش فعال دارند این کار یک چالش هر روزه است! می‌خواهیم این چالش را با نوشتن یک برنامه حل کنیم.
به جای اینکه در برنامه بنویسید: «حاضر شدن برای مدرسه» ، باید مراحل این کار را یک به یک مشخص کنیم:
- صورتت را بشور
- صبحانه بخور
- کتاب ریاضی، علوم و دفتر مشق را در کیف بگذار
- جامدادی را در کیف بگذار
- لباس مدرسه را بپوش
- جوراب‌هایت را بپوش
- کفش بپوش
- رفتن به مدرسه
و البته می‌توانید جمع کردن کیف مدرسه را در برنامه‌ی شب قبل هم بگذارید.
این برنامه ریزی را برای سایر کارهای روتین روزمره انجام دهید و تغییرات حاصل شده را برای ما بنویسید.
بیشتر بخوانید : داروی بیش فعالی
مرزهای مشخص رفتاری تعیین کنید
باید کودک را متوجه کرده‌باشیم که رفتار صحیح و مورد انتظار ما چیست. یا کدام رفتارها نباید از او سر بزند. سپس رفتار مثبت را با تمجید یا پاداش فوری تقویت می‌کنیم و اگر کودک زمانی از مرزهای رفتاری که تعیین کرده‌ایم عبور کند، پیامدهای کارش را باید ببیند. باید پیامدهای قابل اجرا درنظر گرفته باشید و حتماً به صورت مداوم تشویق یا پیامدهای منفی را در رفتار با کودک اجرا کنید.
از او واضح تعریف و تمجید کنید
وقتی می‌خواهید از کار مثبت فرزندتان تعریف کنید، به جای اینکه به صورت کلی بگویید «آفرین که کار خوب کردی.» ، این “کار خوب” را برای او معنی کنید! بگویید «آفرین که لباس‌هات رو تا کردی، ممنونم.»
این کار کودک شما را آگاه می‌کند که شما از او خوشحالید و همچنین میداند که چرا خوشحالید؛ درنتیجه احتمالاً دفعات بعدی باز هم تلاش می‌کند که لباسها را تا کند.
دستورالعمل بدهید!
می‌خواهید کیک بپزید. فرض کنید روی جعبه ی پودر کیک نوشته شده: «کیک بپزید.» و هیچ دستورالعمل دیگری داده نشده. می‌توانید بدون دستورالعمل آن کیک را بپزید؟
اگر از فرزندتان می خواهید کاری انجام دهد، باید مثل دستورالعمل تهیه ی یک غذا، به او دستورات کوتاه بدهید و حرفتان را دقیق بزنید.
به جای اینکه به کودک بگویید: «اتاق خوابت رو مرتب کن.» (کیک بپز!)
بگویید: « لطفاً اسباب بازی‌هات رو توی کمد بگذار و کتابهات رو توی قفسه بگذار.» (سه تخم مرغ در پودرکیک مخلوط کنید،…)
این کار باعث واضحتر شدن کاری که کودک باید انجام دهد می‌شود و احتمالاً کودک در انجام آن کار موفق می‌شود و فرصتی برای تشویق شدن و تحسین و تمجید پیدا می‌کند. یک پایان خوش!
تابلوی امتیازات داشته باشید
روی تابلوی امتیازات به رفتار خوب کودک امتیاز بدهید.
مثلاً وقتی با فرزندتان خرید رفتید و او رفتار خوبی نشان داد، روی تابلوی امتیازات به او یک ستاره، استیکر و… بدهید.
فرزندتان را در آماده‌سازی تابلو و امتیازدهی درگیر کنید و اجازه دهید خودش هم درمورد امتیازدهی و جایزه‌ی نهایی امتیازات نظر بدهد.
این تابلوها نیاز به تغییرات منظم دارد تا خسته کننده نشود.
جایزه‌های نهایی باید به این صورت باشد:
- فوری: مثلاً امتیازها به صورت روزانه جمع می‌شود و جایزه مشخصی در پایان روز داده می‌شود
- متوسط: امتیازات و جایزه نهایی به شکل هفتگی ارائه می‌شود
- بلند مدت: مثلاً سه ماهه
برای اثر گذاری، سعی کنید در هر زمان فقط ۱ یا ۲ رفتار را در نظر بگیرید.
به موقع دست به کار شوید
در رفتار کودکتان مراقب علائم هشدار باشید. اگر به نظر رسید که بیش از حد تحریک شده و در حال از دست دادن کنترل خود است یا اگر احساس کردید کودک ناامید و سرخورده شده، دست به کار شوید و مداخله کنید.
در صورت امکان با دور کردن کودک از موقعیتی که برای او احساس ناخوشایند ایجاد کرده، حواس کودک را پرت کنید. این کار احتمالاً آن‌ها را آرام می‌کند.
موقعیت های اجتماعی لذت‌بخش ایجاد کنید
حضور کودک بیش فعال در جمع و کنترل رفتار او برای خودش و والدین چالش برانگیز است. با این حال چگونه موقعیت‌های اجتماعی را برای کودکان بیش فعال به شکل مطلوبی ایجاد کنیم؟
- موقعیت های اجتماعی را کوتاه و لذت بخش نگه دارید.
- دوستان کودکتان را برای بازی دعوت کنید، اما زمان بازی را کوتاه نگه دارید تا فرزندتان کنترل خود را از دست ندهد.
- وقتی فرزندتان احساس خستگی یا گرسنگی می کند، مثلاً بعد از یک روز در مدرسه، این برنامه‌ها را ترتیب ندهید.
ورزش را در برنامه بگذارید
کودک باید در طول روز فعالیت بدنی زیادی داشته باشد. پیاده روی، جست‌وخیز و ورزش کردن می تواند به کودک شما کمک کند تا خود را خسته کند و کیفیت خواب خود را بهبود بخشد؛ اما مراقب باشید کودکتان نزدیک به زمان خواب کار خیلی سخت یا هیجان انگیز انجام ندهند.
حواستان به تغذیه کودک بیش فعال جمع باشد
مراقب تغذیه فرزندتان باشید. اگر کودک شما پس از خوردن غذاهای خاصی که ممکن است حاوی مواد افزودنی یا کافئین باشد، علائم بیش فعالی را بیشتر نشان می‌دهد، یادداشتی از آن غذاها داشته باشید و آن‌ها را با پزشکتان در میان بگذارید که درمورد مصرف یا منع مصرف آن‌ها تصمیم گیری کنید.
برای کودک بیش فعال زمان خواب مشخص داشته باشید
مشکلات خواب و بیش فعالی می‌توانند یک دور باطل باشند. ADHD می تواند منجر به مشکلات خواب شود و همین می‌تواند علائم بیش فعالی را بدتر کند.
بسیاری از کودکان مبتلا به بیش فعالی پس از خوابیدن به طور مکرر از خواب بیدار می‌شوند و الگوهای خوابشان قطع می‌شود. انجام یک برنامه روتین مناسب برای خواب می‌تواند به کودک شما کمک کند و زمان خواب را کمتر به میدان جنگ تبدیل کند.
برای زمان خواب به یک روتین پایبند باشید. (درود خدا بر روتین‌ها که خیلی اوقات برای درمان‌ها به کارمان می‌آیند!)
مراقب باشید که کودک هر شب در ساعت مشخصی به رخت‌خواب برود و صبح در ساعت مشخصی از خواب بیدار شود.
از فعالیت های بیش از حد در ساعات قبل از خواب و بازی‌های کامپیوتری یا تماشای تلویزیون خودداری کنید.
کمک در مدرسه
کودکان مبتلا به ADHD اغلب در مدرسه مشکلاتی دارند و این وضعیت می تواند بر پیشرفت تحصیلی کودک تأثیر منفی بگذارد.
با معلم فرزندتان و مشاور مدرسه در مورد هر گونه حمایت اضافی که ممکن است فرزندتان نیاز داشته باشد، صحبت کنید.
شما در مراقبت از کودک بیش فعال و رفتار با او با، با چه چالش‌هایی مواجه بودید و راه‌کارتان برای حل آن‌ها چه بوده است؟
درمانگران کلینیک می‌توانند شما را در درمان بیش فعالی و بهبود علائم یاری کنند. برای دریافت نوبت با شماره‌های کلینیک تماس بگیرید.
0 Comments