یادگیری رنگ

رنگ و یادگیری رنگ ها یکی از اجزای دنیای شاد کودکان است. کودک یاد می‌گیرد با رنگ‌ نشانه‌گذاری کند، اشیای مختلف را طبقه بندی کند و دنیای خود را زیباتر کند. به همین دلیل یکی از دغدغه‌های برخی از والدین در سنین پیش دبستانی کودک، عدم شناخت رنگ‌ها است. اما چه زمانی این دغدغه نیاز به پیگیری دارد؟ آیا همه کودکان باید به شناخت کامل رنگ‌ها برسند؟ بهترین سن آموزش رنگ به کودکان چه سنی است؟  چگونه به کودک رنگ‌ها را یاد دهیم؟ و…

پاسخ این سوالات را در ادامه مطلب دنبال کنید.

چرا ادراک رنگ ها برای یک کودک مهم است؟

ادراک رنگ یکی از نشانه‌های رشد بینایی و مهم‌تر از آن رشد شناختی است. کودک شما با شناخت رنگ‌ها دنیای پیرامون خود را بهتر درک می‌کند و سطح تعاملش افزایش پیدا می‌کند. از طرفی شناخت رنگ‌ها و نام گذاری آن‌ها ارتباط عصبی بین بینایی و زبان (language) را بهبود می‌بخشد.

مراحل یادگیری رنگ در کودکان چگونه است؟

قدم اول: دیدن رنگ‌

به طور معمول ادراک رنگ در چندین ماه ابتدایی زندگی با رنگ‌های روشن‌تر شروع می‌شود و نوزاد به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد.

قدم دوم: تشخیص رنگ

در این مرحله کودک از مفهوم و چیستی رنگ درکی ندارد اما می‌تواند رنگ‌های مختلف را از هم تمییز دهد. مثلاً درک می‌کند لیوان قرمز و لیوان آبی با هم تفاوت دارند.

قدم آخر: شناخت رنگ

در این مرحله کودک حداقل 3 تا 4 رنگ را تشخیص می‌دهد. این تعداد در کودکان مختلف به دلایل زیادی مثل محیط زندگی، آموزش و … کم یا زیاد می‌شود.

در هنگام عدم یادگیری رنگ‌ در کودکان باید توجه کنید که…

• معمولاً دختران زودتر از پسران رنگ‌ها را یاد می‌گیرند.
• دامنه لغات محدود یادگیری رنگ‌ها را دچار اختلال می‌کند. مثلاً اگر کودک شما کمتر از پنجاه کلمه بیانی دارد، انتظار نمی‌رود که رنگ‌ها را بلد باشد. و اصولاً در این مرحله آموزش رنگ به کودک اولویتی ندارد. باید یادگیری اسامی و سپس فعل‌ها بیشتر مورد توجه قرار گیرد تا رنگ ها.
• کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند در ادراک رنگ نیز دچار اختلال می‌شوند.
• اگر کودکی دچار کوررنگی باشد در سن 4 سالگی در تشخیص رنگ‌های قرمز، سبز، نارنجی و قهوه‌ای دچار مشکل می‌شوند.

چگونه رنگ‌ها را به کودک آموزش دهیم؟

بسیاری کودکان در بافت طبیعی گفتار و زبان اسم رنگ ها را فرا میگیرند. مثلاً وقتی مادر میگوید: «توپ قرمز رو بیار» کودک به تدریج و با تکرار موقعیت به صورت طبیعی اسم رنگ را می‌آموزد. اما اگر کودک ما سن زبانی بالاتر از 3.5 سال داشت و هنوز اسم رنگ ها را نمیدانست، یا 2 ساله بود و در تفکیک رنگ ها دچار مشکل بود، آن وقت باید رنگ ها را به کودک آموزش دهید و زمان خوبی است که از کاردرمانی کمک بگیرید.

1. از رنگ‌های اصلی شروع کنید.

دنیای رنگ‌ها بسیار گسترده است. پس برای این‌که کودک از یادگیری رنگ‌ها دلزده نشود از رنگ‌های اصلی شروع کنید. اسباب بازی‌هایی به رنگ آبی را در مقابل کودک قرار دهید و به او رنگ آبی را آموزش دهید.

• آموزش را با دو رنگ مختلف جلو ببرید.

در این مرحله باید دو رنگ‌ تا جای ممکن شبیه بهم نباشند. برای مثال یاد دادن رنگ آبی و بنفش به دلیل اصلی نبودن رنگ بنفش و از طرفی شبیه بودن به رنگ آبی اشتباه است. طبقه بندی اشیا با رنگ‌های مختلف در آموزش این مرحله بسیار اثرگذار است.

کاردرمانی ذهنی چگونه رنگ‌ها را به کودکان آموزش می‌دهد؟

آموزش رنگ‌ها با توجه به سن، هوش و دیگر ویژگی‌های کودک در قالب بازی و فعالیت‌های مورد علاقه کودک انجام می‌شود. یک کاردرمانگر باید جنبه‌های مختلف را بررسی و ارزیابی کند تا دلیل عدم یادگیری رنگ ها در کودکان را تشخیص دهد و بر اساس آن برنامه درمانی را طراحی کند.

کاردرمانی ذهنی ممکن است دلایل زیر را برای عدم یادگیری رنگ در کودکان تشخیص دهد:

• اختلال در ادراک بینایی
• اختلال یادگیری
• مشکلات توجه و حافظه
• اختلال در هوش

از نمونه‌ تمرینات کاردرمانی ذهنی برای یادگیری رنگ که در خانه هم قابل اجرا است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. از محیط اطراف کودک استفاده کنید

هنگام لباس پوشیدن، غذا خوردن، جمع کردن اسباب بازی‌ها و … بهترین فرصت برای یادآوری و تکرار رنگ‌ها است. 

• کودک را روبروی آینه قرار دهید. با رنگ انگشتی بینی و صورتش را رنگی کنید و از او بخواهید نام رنگ را بگوید.

• رنگ آمیزی

از کتاب‌های رنگ آمیزی مخصوص کودکان استفاده کنید و از کودک بخواهید هر مداد رنگی را که انتخاب می‌کند با صدای بلند رنگ آن را بیان کند و مثالی از آن رنگ در اشیای اطراف بزند. برای مثال: رنگ سبز مثل سبزی

• توپ بازی

توپ‌های کوچک با رنگ‌های مختلف را تهیه کنید. سبدی را به دست کودک بدهید و از او بخواهید توپ‌های قرمز را جمع کند.

• مسیرهای رنگی

با نوارهای رنگی دو مسیر متفاوت را برای کودک طراحی کنید. از کودک بخواهید در مسیر قرمز یا آبی حرکت کند و عروسکی را که در انتهای مسیر است بردارد.

هرچند یادگیری رنگ ها برای زندگی بسیار لازم و کلیدی است اما چون کودکان باهم متفاوت هستند، ممکن است کودکی زودتر و کودک دیگری دیرتر رنگ‌ها را بیاموزد. شما به عنوان پدر و مادر نباید برای آموزش رنگ‌ها زودتر از رشد گفتار و زبان کودک در زمینه اسامی و افعال عجله کنید و در نهایت اگر در این زمینه نگران هستید یا متوجه عدم یادگیری کودک خود شده‌اید، می‌توانید با دریافت نوبت کاردرمانی آنلاین یا حضوری کلینیک حامی، کودک خود را توسط متخصصان ارزیابی کنید و در صورت لزوم یادگیری رنگ را به کاردرمانگران ذهنی بسپارید.