امروزه بسیاری از خانواده ها برای رفع اختلالات گفتاری کودکان خود به گفتار درمانی در منل روی آورده اند. این روش مزایا و معایب خاص خود را دارد. باید بسته به نوع اختلال و مشکل خود بسنجید که آیا مزایای آن ارزش صرف نظر از معایب را دارد یا خیر. به علاوه باید با گفتاردرمانگر خود مشورت کنید. شاید شرایط کودک به نحوی باشد که نیاز به حضور در کلینیک داشته باشد. در ادامه، فاطمه رفیعی آسیب شناس گفتار و زبان و کارشناس ارشد توانبخشی شناختی در مرکز گفتاردرمانی حامی توضیحاتی در مورد گفتاردرمانی در منزل و مزایا و معایب آن ارائه کرده اند که با هم مطالعه می کنیم اما پیش از آن بد نیست با الگوی گفتاری کودکان در سنین مختلف آشنا شویم.
الگوی گفتاری کودکان از چهار ماهگی تا سه سالگی
در این بخش می خواهیم الگوی گفتاری کودکان را از سن 4 ماهگی تا 3 سالگی بررسی کنیم.
- 4 ماهگی: کودک می تواند با لرزش لب، ایجاد تماس بین بخش عقب زبان با کام صداهایی مانند یا، با، گوو و … تولید کند.
- 6 تا 9 ماهگی: در این بازه صداها به صورت زنجیره ای و با تکرار هجاها تولید می شود؛ مانند د د د، ما ما ما، با با با و … . سپس به مرور این تکرارها کوته شده و به ما ما، با با و … تبدیل می شود. یعنی ممکن است مخاطب کودک پدر یا مادر نباشد اما به مرور و با توجه به واکنش ها می تواند از این طریق ارتباط مناسبی با محیط اطراف خود برقرار کند.
- 10 ماهگی: در این بازه کودک قادر به تعیین صداهای مشخصی برای هر فرد است. به علاوه می تواند بین صداها تفاوت قائل شده و متوجه این شود که کلمات دارای معانی مختلفی هستند.
- 12 ماهگی: کودکان تا سن یک سالگی می توانند حداقل یک کلمه دیگر را ادا کنند.
- 18 تا 20 ماهگی: در این سن کودکان می توانند بدون دخالت والدین حداقل 50 کلمه را یاد گرفته و بیان کنند.
- 2 سالگی: تا این سن دیگر کودک می تواند کلمات را باهم ترکیب کرده و عباراتی با بیش از یک کلمه را استفاده کند.
- 2.5 سالگی: کودکان در این سن قادر به استفاده ترکیبی از چند کلمه و بیان عبارات 3 تا 5 کلمه ای هستند. به طور کله دامنه لغاتشان بسیار وسیع می شود.
- 3 سالگی: کودکان 3 ساله در شرایط عادی می توانند به صورت جمله بندی صحبت کنند و مکالمات کوتاهی را داشته باشند. آن ها قادر به تشخیص حالاتی مانند شوخی هستند در حالی که برای کودکان اوتیسم این امکان وجود ندارد.
اهمیت تشخیص اختلالات گفتاری در کودکان
ارتباط پدیده اى است جدایى ناپذیر از بشر و وسیله حیاتى در آن، کلام است. کودکان در روند رشد، ارتباط غیرکلامى را از طریق ژست ها و صداسازى ها مى آموزند و پس از آن به کلام رسیده و برقرارى ارتباط تکمیل مى شود.
اما زبان یکى از توانمندى هاى شناختى سطح بالا است که وسیله ارتباط محسوب شده و علاوه بر این، رشد زبان شفاهى منجر به رشد زبان خواندن و نوشتن با ورود به مدرسه خواهد شد. از این رو توجه به رشد گفتار و زبان و نشانه هاى ضعف آن در این سنین حیاتى است.
گفتاردرمانی در منزل برای چه کودکانی مناسب است؟
جزء کلیدى براى جلسات گفتاردرمانى برقرارى ارتباط مناسب بین درمانگر و کودک بوده و این امر مى تواند هم در محیط کلینیک و هم در محیط منزل صورت پذیرد. بسته به شرایط و ترجیحات خانواده و کودک و نیز با صلاحدید درمانگر، گفتاردرمانى در منزل یا محیط کلینیک انجام مى شود. در کودکانی که حضور در کلینیک گفتاردرمانی برای آن ها از لحاظ شرایط فیزیکی دشوار است و یا به دلیل شرایط خاص مانند بیماری های همراه، حضور در مکان های عمومی برای آن ها خطرساز است، گفتاردرمانی می تواند در منزل انجام شود.
نقش خانواده طی دوره گفتاردرمانی در منزل
خانواده با همکارى گفتاردرمانگر مى تواند از طریق مناسب سازى شرایط خانه بهینه ترین حالت براى گفتاردرمانى در منزل را فراهم کند. شرایطی که در آن تمرکز لازم برای اجرای اهداف درمانی فراهم شود و چهارچوب جلسه درمان را دارا باشد.
تعداد جلسات گفتاردرمانی در منزل
تعداد جلسات گفتاردرمانی در منزل با توجه به وضعیت اختلال کودک، پیش آگهی آن، میزان همکاری کودک و شرایط خانواده در پیگیری جلسات تعیین می شود. از همین رو برای کودکان مختلف، متفاوت است.
گفتاردرمانی در منزل چه مزایا و معایبی دارد؟
برای بعضى از کودکان که در منزل ساختار بالینى و چهارچوب جلسه گفتاردرمانى را مى پذیرند، با مدیریت درمانگر، پروسه درمان در منزل موفقیت آمیز است اما در موارد دیگر و براى کودکانى که کمتر چهارچوب پذیر هستند، درمان در محیط کلینیک بسیار مناسب تر است.
علاوه بر این، تطابق با شرایط درمانى در بعضى کودکان زمانبر است و احتمال دارد به موفقیت مطلوبى نرسد. بنابراین پیشنهاد مى شود پیش از اینکه تصمیم به درمان در منزل گرفته شود، حتماً با گفتاردرمانگر خود مشورت کنید.
مزایای گفتاردرمانی در منزل
از مزایای این روش درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گاهی بعضی از کودکان سطح همکاری بیشتری را در منزل نشان می دهند.
- در روش گفتار درمانی در منزل، محیط درمانی به محیط تعاملی کودک نزدیک تر می شود.
- در شرایط خاص و ریسک پذیر، کودک درمان را در محیط خلوت خانه دریافت می کند.
- در حالتی که والدین شاغل هستند، زمان آن ها با زمان درمانگر در کلینیک همزمان نیست و یا در شرایطی که مسیر رفت و آمد طولانی و برای خانواده دشوار است، گفتاردرمانی در منزل می تواند بعنوان گزینه درمان در نطر گرفته شود.
اما معایب گفتاردرمانی در منزل چیست؟
گاهی برخی از کودکان در منزل ساختار جلسه درمان را نمی پذیرند و این امر موجب ناموفق بودن فرآیند درمان خواهد شد.
خانواده نمی تواند با سایر تخصص های لازم از نزدیک آشنا شود.
در محیط کلینیک، خانواده ها از شرایط متفاوت اختلال کودک خود و وضعیت سایر خانواده ها آگاه می شوند. لذا در صورت درمان در محیط منزل، امکان استفاده از تجربه خانواده هایی که درمان را زودتر شروع کرده و یا در مسیر آن قرار دارند، وجود ندارد.
هزینه جلسات گفتاردرمانی در منزل نسبت به هزینه جلسات حضوری در کلینیک بیشتر است.
هزینه گفتاردرمانی در منزل چقدر است؟
هزینه گفتار درمانی در منزل با توجه به تعداد جلسات و تکنیک های درمانی که توسط گفتاردرمانگر انجام می شود، تعیین می شود. همچنین نوع اختلال کودک و میزان درگیری او می تواند در نوع روش های درمانی و پروسه درمان موثر باشد. هرچه شرایط جدی و پیشرفته تر باشد، تعداد جلسات درمانی بیشتر و طبعا هزینه بیشتری باید پرداخت شود.
والدین نقش مهمی در گفتاردرمانی کودک میتونن داشته باشن که شاید در این حد مورد توجه قرار نمیگیره. تشکر بابت اشاره به این موضوع.
سلام. ممنون از حسن توجه شما.