20 تمرین گفتاردرمانی در منزل برای کودکان

آیا می‌دانید برای بهبود رشد گفتار و زبان در کودکان، تکنیک‌هایی وجود دارد که والدین می‌توانند آن‌ها را بیاموزند و در خانه اجرا کنند؟ اگر کودک شما در جلسات گفتاردرمانی (حضوری / آنلاین) شرکت میکند، باید بدانید تمرین گفتار درمانی در منزل یک عنصر مهم در دست‌یابی به نتیجه مطلوب است. چرا که آنچه کودک با کمک گفتاردرمانگر در جلسه درمان کسب کرده‌است، برای تثبیت و تعمیم به سایر موقعیت‌های ارتباطی، باید در مکان‌های مختلف و توسط والدین تکرار شود. در ادامه با توضیح 20 نوع تمرین گفتار درمانی در منزل همراه باشید.

معرفی انواع تمرین گفتار درمانی در منزل:

1. این یا اون؟
2. با خودتان صحبت کنید
3. گفتگوی موازی انجام دهید
4. مدل سازی کنید
5. با سرعت کم صحبت کنید
6. گفته ها را بسط دهید
7. ساده صحبت کنید
8. سوالات باز بپرسید
9. درخواست های کودک را سریعاً پاسخ ندهید
10. روتین‌ها را تغییر دهید
11. تمام حواس را درگیر کنید
12. تقویت مثبت و موثر
13. تکرار، تکرار، تکرار
14. تماس چشمی، فرصتی بی نظیر
15. قبل از هرچیز توجهش را جلب کنید
16. صبر کنید
17. حرکات و زبان اشاره
18. شعر و آهنگ بخوانید
19. کمتر سوال بپرسید
20. شما درستش را بگویید

1. این یا اون؟

اولین تمرین گفتار درمانی در منزل دادن حق انتخاب به کودکتان است. اینکه شما به کودکتان این فرصت را بدهید که بین ماشین یا توپ خودش انتخاب کند، علاوه براینکه انگیزه ی او برای ادامه بازی با شما بیشتر می شود، بطور غیر مستقیم بر مهارت‌های زبانی او تاثیر مثبتی می گذارد.

کدوم رو میخوای؟ ماشین؟ یا توپ؟

2. با خودتان صحبت کنید

در حین بازی با کودکتان یا در موقعیت‌های روزانه مثل ظرف شستن، در مورد آنچه انجام می دهید، می بینید، حس می کنید و می شنوید با خودتان صحبت کنید به‌ عنوان مثال در حین ساختن برج با آجر می گویید:

آجر قرمز رو برداشتم. روی آجر آبی گذاشتم.

3. گفتگوی موازی انجام دهید

در این نوع از تمرین گفتار درمانی کودکان، برعکس مورد بالا والدین کارهای کودک را نگاه می‌کنند و آن را توصیف می‌کنند. به عنوان مثال:

( رایان نینی رو ناز میکنه. نازی نازی. آخ نینی افتاد زمین. افتاد. آخ آخ. افتاد.)

4. مدل سازی

به کودک نشان دهید جمله صحیحی که باید بگوید چیست. مثلاً جلوی یخچال ایستاده و لیوان را نشان می‌دهد، شما می‌گویید:

آب. آب بده. مامان آب بده.

(قطعا گفتاردرمانگر با توجه به طول جمله بیانی کودک، مدل صحیح را به شما می‌آموزد.)

5. آهسته صحبت کنید!

اینکه شما با کودکتان شمرده و با سرعت کم صحبت کنید، باعث می شود که کودک شما راحت تر گفته های شما را پردازش کند و روند رشد گفتار و زبان را سریعتر طی کند.

بین جملات خود از مکث‌های بیشتری استفاده کنید.

6. گفته ها را بسط دهید

اگر کودک شما می گوید: (مامان آب)  شما باید کلمه ای به گفته او اضافه کنید و مثلا بگویید: (مامان آب بده)

با این کار طول گفته های کودک را افزایش داده و خزانه درکی و بیانی او را گسترش می دهید.

7. ساده صحبت کنید!

یکی دیگر از تمرینات گفتار درمانی کودکان، ساده صحبت کردن است! بهتر است هنگام گفتگو با کودک از جملات ساده استفاده کنید. به عنوان مثال به جای گفتن «علی گوشی رو از روی میز بردار بده من»

بگویید: «علی گوشی رو بده»

(آیا برای همه کودکان همینقدر ساده بگوییم؟ قطعاً نه! گفتاردرمانگر شما را راهنمایی خواهد کرد.)

8. پرسیدن سوالات باز

بهتر است به جای پرسیدن سوالات بسته مانند «این میز آبیه؟» سوالات باز مانند «این میز چه رنگیه؟» بپرسیم. زیرا در این صورت می‌توانیم مکالمه طولانی تری با کودک داشته باشیم و فرصت های بیشتری را برای کسب گفتار و زبان به کودک بدهیم.

9. درخواست های کودک را سریع پاسخ ندهید!

اگر تمام نیازهای کودک را بدون این‌که از ما درخواست کند برآورده کنیم، کودک دیگر نیازی به برقراری ارتباط نمی‌بیند! «وقتی به هرچیزی نگاه کنم مامان بهم میده، چرا زحمت تولید کلمات و جملات رو بکشم؟!»

بنابراین بهتر است برای تمرین گفتار درمانی در منزل گاهی رفع نیازهای کودک را به تعویق بیندازیم مثلا اگر آب میخواهد بگذاریم خودش از ما درخواست کند سپس به او آب بدهیم. همچنین می‌توانیم وسیله مورد علاقه کودک را از دسترس او دور قرار بدهیم تا او را برای برقراری ارتباط تحریک کنیم.

• توجه داشته باشید که توقعتان از کودک در سطح زبانی او باشد تا تحت فشار قرار نگیرد. برای این موضوع حتما با آسیب شناس گفتار و زبان مشورت کنید. نمیخواهیم کودک را کلافه کنیم و علاوه بر اختلال گفتار و زبان، یک اختلال رفتاری هم به او اضافه کنیم!!!

10. برخی روتین ها را تغییر دهید!

گاهی اوقات با تغییر روتین روزانه، کودک را متعجب می کنیم و این باعث برقراری ارتباط موثر بین ما و کودک می شود. به عنوان مثال یک بار برای کودک بشقاب و قاشق سر سفره نیاورید و منتظر عکس العمل او باشید!

همراه با تعجب کودک تکرار کنید:

اِ بشقاب؟ کو؟ اِ ! کو؟

11. تمام حواس را درگیر کنید!

باید دقت کنید که در تمام تمرینات گفتار درمانی کودکان هرچقدر تمرین گفتار درمانی در منزل ملموس تر باشد تاثیرگذارتر است. در تمرین گفتار درمانی کودکان فقط به تمرینات گفتاری اکتفا نکرده و از لامسه، شنوایی، بویایی، بینایی و چشایی هم نهایت استفاده را بکنیم. به عنوان مثال اگر میخواهیم به کودک سیب را آموزش دهیم بهتر است که کودک سیب را ببیند، بو کند، بچشد، بخورد و سپس نام سیب را بشنود.

12. تقویت مثبت و موثر

هرچند که ما همیشه گفتار کودک را تحسین می کنیم ولی به خاطر داشته باشید که در ابتدا تلاش او را تشویق کنید تا هم اعتماد به نفس او بیشتر شود و هم انگیزه کافی برای تلاش بیشتر را داشته باشد.

13. تکرار، تکرار، تکرار

از تکرار کلمات غافل نشوید!  از مهمترین اصول تمرین گفتار درمانی در منزل تکرار موثر است.

هرچقدر کلمه ای بیشتر و در موقعیت های مختلف به گوش برسد، مغز آن را قوی‌تر رمزگردانی میکند.

14. تماس چشمی، فرصتی بی نظیر!

حتما موقع صحبت کردن با کودک تماس چشمی خود را حفظ کنید. این کار به کودک کمک می کند تا بهتر بتواند کلمات را یاد بگیرد.

15. قبل از هرچیزی، توجهش را جلب کنید

حتما توجه کنید که قبل از تمرین گفتاردرمانی درخانه ابتدا توجه کودک را به خودتان جلب کنید سپس تمرینات گفتاردرمانی را انجام دهید. توجه دریچه یادگیری است.

16. صبر کنید!

در ارتباط با کودک به هیچ وجه عجول نباشید و به کودک زمان کافی برای پاسخ دادن بدهید. تند و پشت سر هم سوال نپرسید. منتظر بمانید تا کودک کلمه ای بیان کند.

17. حرکات و زبان اشاره

هنگام ارتباط با کودک استفاده از حرکات دست و اشاره تاثیر بسزایی در یادگیری کودک دارد.

18. شعر و آهنگ بخوانید.

شعرهای کودکانه را ابزار مناسبی هستند برای آن‌که با کودک خود شعر بخوانید و هم زمان پانتومیم آنچه میشنوید را اجرا کنید. همراه با آهنگ، نمایشِ خرگوش، ادای بغل کردن، ادای هویج خوردن، پریدن و… را اجرا کنید.

19. کمتر سوال بپرسید

بیشتر از آن که از کودک سوال بپرسید «این چیه؟ / چی کار میکنه؟ / چی میخوای؟» به او نظرتان را با جمله‌های خبری بیان کنید: «این سیبه. / لالا کرد. / آب میخوام.»

20. شما درستش را بگویید

وقتی کودک کلمه‌ای را اشتباه گفت، شما گفته‌ی او را تکرار کنید و واژه‌ی صحیح را با تاکید بیان کنید.

هرگز به اشتباهات تلفظی کودک نخندید و آن را تشویق نکنید.

مادر و پدر عزیز، امیدواریم با معرفی این دسته از تمرینات گفتاردرمانی در منزل، در پیشرفت هرچه بیشتر روند گفتاردرمانی کودکتان موثر بوده باشیم. فراموش نکنید که نظر گفتاردرمانگر کودک خود را در اولویت قرار دهید و در اجرای روش‌ها از او کمک بگیرید. برای دریافت نوبت گفتاردرمانی آنلاین یا حضوری، با شماره‌های کلینیک در تماس باشید.