5 روش برای آموزش تلفظ بهتر کلمات به کودکان

روش‌های آموزش تلفظ بهتر کلمات به کودکان نقش مهمی در تقویت مهارت‌های زبانی و ارتباطی آن‌ها دارد، اما این فرایند باید به گونه‌ای انجام شود که اعتماد به نفس کودک حفظ شود و تجربه‌ای مثبت برای او ایجاد کند. اشتباهات تلفظی ممکن است ناشی از رشد طبیعی زبان، عوامل محیطی یا مشکلات گفتاری باشد، اما با استفاده از رویکردهای درست می‌توان این چالش‌ها را مدیریت کرد. در این مقاله از کلینیک حامی، به بررسی 5 روش مؤثر برای آموزش تلفظ صحیح به کودکان، بدون آسیب زدن به اعتماد به نفس آن‌ها خواهیم پرداخت. این روش‌ها بر اساس اصول روانشناسی کودک و تجربیات متخصصان گفتاردرمانی طراحی شده‌اند.

روش‌های آموزش تلفظ بهتر کلمات به کودکان

گفتار و زبان، این ابزارهای ارتباطی شگفت‌انگیز، گاهی آن طور که باید نمی‌توانند وظیفه اصلی خود یعنی انتقال پیام را به درستی انجام دهند. ممکن است کودکتان جمله‌ای بگوید اما شما متوجه نشوید. یا حتی شاید شما بیشتر وقت‌ها متوجه صحبت او می‌شوید اما غیر از پدر و مادر، افراد دیگر نمی‌توانند منظور کودک را درک کنند. تلفظ اشتباه حروف در کودکان تاثیر بسیاری بر وضوح گفتار آن‌ها می‌گذارد. (حروف: صداها)

در ادامه 5 روش برای بهبود تلفظ غلط کلمات کودکان را بررسی میکنیم. البته توجه کنید بسیاری اوقات نباید دوران طلایی رشد کودک را از دست داد و مراجعه به گفتار درمانی و ارزیابی کودک توسط گفتاردرمانگر مفیدتر است.

روش اول: خطاهای تلفظی طبیعی مربوط به سن کودک را بشناسید.

وضوح گفتار طی رشد طبیعی با افزایش سن کودک بالاتر می‌رود. به طور کلی وضوح گفتار طبیعی کودک مطابق جدول زیر است:

در هر مرحله از رشد گفتار، خطاهای تلفظی رایجی وجود دارد که شناختن آن‌ها برای مادر و پدر مفید است تا انتظارات خود را از کودکشان دقیق‌تر تنظیم کنند و تلفظ اشتباه حروف در کودکان را بهتر بشناسند.

زیر سه سالگی:

احتمالاً سخت‌ترین زمان درک کلمات کودک این بازه سنی است. چرا که کودکان الگوهای خطای زیادی را در کلماتشان پیاده می‌کنند. مثل:

• حذف همخوان پایانی: مثلاً به “ماشین” می‌گویند “ماشی”
• انتخاب همخوان اشتباه: مثلاً به “سیب” می‌گویند “دیب”
• ساده‌سازی کلمات: مثلاً به “ماست” می‌گویند “ما ما “

سن 1 تا 3 سال:

تا سن سه سالگی تولید 8 تا صدای ساده برای کودکان را تشویق کنید.

• م: مثل ماما
• پ: مثل پا
• ن: مثل نه
• ب: مثل بابا
• ک: مثل کیو کیو
• گ: مثل گاو
• د: مثل در
• ه: مثل هام

3 تا 6 سالگی:

برای جلوگیری از تلفظ اشتباه حروف در کودکان چند صدای بعدی که کودکان در این سن آن‌ها را راحت‌تر تلفظ میکنند تشویق کنید:

• ت: مثل توپ
• ی: مثل آی
• ف: مثل فوت
• و: مثل وای
• چ: مثل هوهو چی چی
• ج: مثل جارو
• خ: مثل خواب
• ق: مثل قان قان
• س: مثل سلام

5 تا 7 سالگی:

• ش: مثل شب
• ر: مثل رفت
• ز: مثل زنبود
• ل: مثل لیوان
• ژ: مثل ژله

روش دوم: بگذارید کودک دهانتان را ببیند.

برای این کار باید هم‌سطح کودک بنشینید و برای او کلمه‌ای را تلفظ کنید.

یا اگر به شما نگاه نمی‌کند می‌توانید وسیله‌ای که در آن لحظه مورد توجه کودک است را کنار لب‌هایتان بگیرید و برای او کلمه را تلفظ کنید تا به شما و دهانتان توجه کند.

اصلاً کودک را مجبور به بیان کلمات نکنید. گفتن “بگو بگو” هم واقعاً موثر نیست و بیشتر کودکتان را کلافه می‌کند. پس فقط به همین شکل الگو بدهید و فقط توجه او را جلب کنید.

روش سوم: سرعت گفتارتان را کم کنید.

درست تلفظ نکردن کلمات در کودکان گاهی به علت این است که برای فهمیدن کلمه‌ای که مادر یا پدر خیلی سریع بیان کرده دچار چالش هستند. آرام‌تر صحبت کردن دو مزیت دارد:

1. کودک هم سرعت گفتارش را کاهش می‌دهد پس کنترل بیشتری روی تلفظ صداها دارد.
2. کودک فرصت بیشتری برای فهمیدن کلمه دارد و تلفظ بهتر آن را یاد می‌گیرد.

البته دقت کنید که سرعت گفتارتان را به طور غیرطبیعی کاهش ندهید.

روش چهارم: تلفظ اشتباه حروف در کودکان را با ملایمت اصلاح کنید.

می‌دانم که خیلی اوقات وقتی کودک کلمه ای را اشتباه تلفظ می‌کند، دلتان می‌خواهد به او بگویید: نه این غلطه. باید اینجوری بگی. بگو؟ اما این روش واقعاً آنقدر که فکر می‌کنید موثر نیست!

روش‌های ارتباطی خیلی بهتر عمل می‌کنند. کلمه‌ای که کودک اشتباه بیان کرده را در جمله‌ای سوالی بگذارید و تلفظ صحیح آن صدا را با تاکید بیشتر بیان کنید. یعنی اگر کودک میگوید:«مامان چیتار میتونی؟» می‌توانید به او بگویید: «می‌خوای بدونی چیکار میکنم؟»

یا اینکه می‌توانید منظورش را شفاف کنید و از او به این شکل سوال بپرسید:«میخوای بدونی چیکار میکنم یا چیتار میتونم؟» بعد کودک در این مرحله تشویق می‌شود که با کلمه درست‌تر به شما پاسخ دهد.

توجه کنید که اگر چندین بار این کار را انجام دادید و کودک نتوانست صدای صحیح (مثلاً در اینجا صدای ک) را درست تلفظ کند، این کار را بیشتر ادامه ندهید تا کودک کلافه نشود. در این موقع نیاز به مداخله گفتاردرمانگر وجود دارد.

روش پنجم: منظور کودک را حدس بزنید و پاسخ درست بدهید.

گاهی وضوح گفتار برخی کودکان چنان پایین است که فهمیدن منظور آن‌ها خیلی سخت می‌شود. ممکن است شما وقتی مشغول انجام کاری هستید یا خسته هستید و… تمایلی به گوش دادن به حرف او نداشته باشید. اما این کار باعث می‌شود کودک پاسخ کلامی مناسب نبیند و فرصت رشد گفتار و زبان از او گرفته شود.

اگر کلمه‌ای را متوجه نمی‌شوید از تکنیک شماره 4 استفاده کنید و سوال بپرسید.

به حالت صورت کودک و لحن او دقت کنید و حدس بزنید که کار فوری‌ای با شما دارند یا می‌خواهند شوخی کنند یا درخواستی دارند یا…

کلام آخر

تلفظ صحیح کلمات در کودکان، نه تنها به بهبود ارتباطات آن‌ها با دیگران کمک می‌کند، بلکه به رشد اعتماد به نفسشان نیز می‌انجامد. با آشنایی با روش‌های ساده و موثر، والدین می‌توانند به کودکان خود در این زمینه کمک شایانی کنند. در این مقاله، 5 روش کاربردی برای بهبود تلفظ کودکان بدون آسیب رساندن به اعتماد به نفس آن‌ها معرفی شد. به یاد داشته باشید که هر کودکی با سرعت متفاوتی رشد می‌کند و صبر و حوصله والدین نقش بسیار مهمی در این فرایند دارد. با دانستن مراحل رشد زبان و گفتار کودک، والدین می‌توانند انتظارات واقع‌بینانه‌ای داشته باشند و در صورت نیاز، به موقع از متخصصان گفتاردرمانی کمک بگیرند. به امید آنکه همه کودکان با رشد زبانی سالم و اعتماد به نفس بالا، آینده‌ای روشن در پیش رو داشته باشند.

تهیه کننده: محدثه کوزه‌گر خاکی | گفتاردرمانگر