برنامه درمانی لیدکامب

برای درمان لکنت روش‌های درمانی بسیار زیادی وجود دارد، اما یکی از آن‌ها که طبق شواهد علمی و آزمایشات دقیق، بیشترین اثربخشی را در درمان ناروانی گفتار داشته، برنامه درمانی لیدکامب است. در روش لیدکامب در درمان لکنت خانواده کلید درمان است؛ پس اگر گفتاردرمانگر کودک شما از این روش استفاده می‌کند، بهتر است برای اینکه چشم انداز خوبی از مسیر درمان داشته باشید، به ادامه مطلب توجه کنید.

درباره برنامه درمانی لیدکامب

• روش لیدکامب در درمان لکنت سال‌های زیادی است که استفاده می‌شود و نتایج رضایت‌بخشی داشته است.
• تعمیم نتایج درمان به محیط های مختلف زندگی عادی خوب انجام میشود.
• برنامه درمانی لیدکامب مبتنی بر شرطی سازی عامل است.
• این روش برای درمان کودکان استفاده میشود، به ویژه برای کودکان پیش از سن دبستان. اما گاهی برای کودکان سن مدرسه هم از این روش استفاده میکنیم.
• اجرای خوب تمرینات توسط خانواده شرط اساسی این برنامه است.
• در جلسات هفتگی و منظم گفتاردرمانی، گفتار درمانگر روش اجرای درست برنامه درمانی لیدکامب را به والدین آموزش می‌دهد و والدین علاوه بر انجام تمرینات، شدت لکنت را روزانه اندازه‌گیری می‌کنند تا در جلسات گفتاردرمانی بررسی شود. به همین علت روند درمان دقیق و کارآمد طی می‌شود.

چند نکته مهم درباره لیدکامب

• مراجعه به گفتاردرمانی ضروری است. اجرای برنامه و طی کردن مراحل مختلف آن باید حتماً زیرنظر گفتاردرمانگر باشد.
• در طول برنامه درمانی لیدکامب از کودک خواسته نمی‌شود که الگوی صحبت‌کردن عادی خودش را تغییر دهد همچنین والدین هم عادت‌های گفتاری و سبک زندگی خود را تغییر نمی‌دهند.
• در انجام تمرینات روزانه و شرکت در جلسات گفتاردرمانی پیوستگی و نظم داشته باشید تا بهترین نتیجه حاصل شود.

چارچوب برنامه درمانی لیدکامب

روش لیدکامب در درمان لکنت در دو مرحله انجام می‌شود. هدف درمان از مرحله اول رسیدن به گفتار روان و بدون لکنت است و هدف از مرحله دوم، تثبیت گفتار روان است.

مرحله اول برنامه درمانی لیدکامب:

همان‌طور که بالا هم اشاره کردیم، هدف ما در این مرحله از درمان، رسیدن به گفتار روان و بدون لکنت است. مواردی که خانواده باید در این مرحله بداند:

• روش نمره دهی شدت لکنت
• ارائه بازخورد کلامی به گفتار روان کودک
• ارائه بازخورد کلامی به گفتار ناروان کودک
• انجام تمرین در بافت ساختاریافته و محیط طبیعی

اندازه‌گیری شدت لکنت در برنامه درمانی لیدکامب:

این اندازه‌گیری از طریق یک مقیاس 10 نمره‌ای انجام می‌شود که {10 نشانه‌ی لکنت شدید است} و {0 نشان‌دهنده عدم لکنت است}. (توجه کنید که ممکن است فرمی که شما در دست دارید مقیاس 9 نمره ای داشته باشد.)

به همین روال شدت لکنت کودک را هر روز اندازه گیری کنید و در برگه‌ای که درمانگر به شما داده ثبت کنید و هرجلسه با خود همراه داشته باشید.

بازخوردهای کلامی در برنامه درمانی لیدکامب:

5 بازخورد کلامی در روش لیدکامب در درمان لکنت وجود دارد. 3 مورد برای گفتار بدون لکنت و 2 مورد هم برای مواقعی که لکنت رخ می‌دهد. چگونگی بازخوردها بستگی به شخصیت کودک دارد و برای هر کودکی به شکل متفاوتی اجرا می‌شود. والدین باید در مورد اینکه کودک با چه چیزهایی خوشحال می‌شود یا دوست دارد چگونه تشویق شود، آگاه باشند.

بازخوردهای کلامی گفتار بدون لکنت:

این بازخوردها مهم‌تر از بازخورد هنگام وقوع لکنت است. پس توجه داشته باشید که این بازخوردها کاملاً مثبت، حمایت‌کننده و لذت‌بخش باشد تا کودک نیز از روند درمان لذت ببرد.

1. تشویق و تحسین: اولین بازخورد والدین به گفتار بدون لکنت کودک، تشویق است. هنگامی که کودک بدون لکنت صحبت می‌کند والدین با گفتن جملاتی مثل ” چقدر خوب صحبت کردی” یا ” خیلی عالی بودی و اصلاً تکرار نکردی” انگیزه درمان را در کودک بیشتر می‌کنند. البته باید حواسمان باشد که در این تشویق‌ها افراط نکنیم که در این صورت دیگر برای کودک لذت‌بخش نخواهد بود.
2. درخواست خودارزیابی: این بازخوردها فقط موقعی باید انجام شود که گفتار کاملاً بدون لکنت است. هنگامی که کودک چه در حد جمله‌ای کوتاه یا چند روز بدون لکنت صحبت می‌کند، والدین می‌توانند از کودک سؤال‌هایی بپرسند تا کودک خودش خود را ارزیابی کند و متوجه گفتار بدون لکنتش شود. والدین می‌توانند سؤال‌هایی مانند ” به نظرت توی صحبتت گیر داشتی؟” یا ” آیا توی جمله‌ات تکرار اضافه‌ای کردی؟” از کودک بپرسند.
3. تصدیق و تأیید (آگاهی دادن):

شاید به نظر برسد که این بازخورد با بازخورد تشویق مشابه هم هستند؛ ولی تفاوت مهمی بین این دو بازخورد است. در بازخورد تشویق علاوه بر اینکه گفتار روان کودک را به او بازخورد می‌دهیم، او را تشویق هم می‌کنیم؛ ولی در بازخورد تأیید ما فقط کودک را از گفتارش آگاه می‌کنیم نه چیز دیگری!

برای مثال در تشویق می‌گوییم: ” عالی بود خیلی خوب صحبت کردی” ولی در بازخورد تأیید می‌گوییم: ” کلماتت بدون لکنت بود. خیلی روان صحبت کردی”.

بازخوردهای کلامی هنگام وقوع لکنت:

 این بازخوردها خیلی کمتر از بازخوردهای اول استفاده می‌شوند. همچنین باید دقت بیشتری هم در استفاده از این بازخوردها داشته باشیم؛ زیرا ممکن است برخی کودکان واکنشی منفی نسبت به آن داشته باشند.

1. آگاهی: در اولین بازخورد هنگام لکنت، بازخورد تأیید نباید لکنت کودک را ارزیابی کنیم؛ بلکه فقط کافی است که او را از وقوع لکنت آگاه کنیم. مثلاً هنگامی که کودک لکنت کرد بدون سرزنش یا حس منفی و در کمال مهربانی به او بگوییم: ” تکرار زیاد بود”.
2. درخواست خود اصلاحی: هنگامی که کودک لکنت کرد، والدین از کودک می‌خواهند تا همان گفته را بدون لکنت بگوید. در بیشتر مواقع کودک همکاری کرده و گفته خود را بدون لکنت تکرار می‌کند؛ ولی چنانچه کودک واکنشی منفی نشان داد یا نتوانست بدون لکنت صحبت کند، والدین باید انجام بازخوردها را متوقف کرده و با درمانگر مشورت کند.

این بازخورد نباید در تمام مواقع بروز لکنت انجام شود؛ بلکه هنگامی باید استفاده شود که شدت لکنت کودک کم شده و درمانگر استفاده از آن را توصیه می‌کند.

برای مثال گاهی که کودک لکنت می‌کند والدین می‌توانند به کودک بگویند: ” می تونی دوباره بدون تکرار بگی؟” یا ” می تونی جمله‌ات رو نرم بگی؟”

چند نکته مهم:

• حتماً برای استفاده از بازخوردها با درمانگر خود مشورت کنید؛ زیرا معمولاً گفتار درمانگر همه بازخوردها را باهم به شما آموزش نمی‌دهد تا روند درمان به‌خوبی طی شود. پس خیلی مهم است که با روند درمان پیش بروید.
• حتماً از اجرای درست بازخوردها مطمئن شوید برای این کار می‌توانید از درمانگر خود کمک بگیرید.
• روند درمان و بازخوردها نباید برای کودک استرس‌آور یا هجومی باشد. بلکه باید تجربه‌ای لذت‌بخش باشد تا بهترین نتیجه را از روش لیدکامب بگیریم.

مرحله دوم برنامه درمانی لیدکامب:

مرحله دوم برنامه درمانی لیدکامب دو هدف مهم دارد. اول اینکه درمانگر مسئولیت مدیریت لکنت را به طور منظم و کامل به والدین منتقل کند. هدف دوم هم این است که گفتار بدون لکنتی که در مرحله اول به دست آورده‌ایم را حفظ و تثبیت کنیم.

نکته خیلی مهم:

خیلی از خانواده‌ها پس از مرحله اول که لکنت کودک کمتر شده یا از بین رفته، درمان را رها می‌کنند و مرحله دوم را انجام نمی‌دهند. درصورتی‌که ممکن است گفتار روان کودک تثبیت نشده باشد و لکنت دوباره برگردد. در این صورت درمان از اول شروع می‌شود و سخت‌تر نیز خواهد بود. پس تنها با هدایت درمانگر میتوان تعداد جلسات را کمتر کرد.

سخن آخر:

روش لیدکامب در درمان لکنت یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی لکنت است البته اگر به‌درستی اجرا شود!

ما در این مقاله سعی کردیم به‌طورکلی شما را با برنامه درمانی لیدکامب آشنا کنیم. این درمان جزئیات خیلی زیادی دارد که صرفاً آسیب‌شناس گفتار و زبان از آن آگاهی دارد. پس حتماً با راهنمایی گفتار درمانگر متخصص لکنت اقدام به درمان با روش لیدکامب کنید.

برای دریافت نوبت ارزیابی و درمان لکنت با شماره های کلینیک تماس بگیرید.