دانش آموزان اوتیسم در مدرسه و ارتباط با همسالان

تحصیل افراد با اوتیسم در مدرسه عادی علی‌رغم مزیت‌های بسیار، خالی از چالش نیست. یکی از پیچیدگی‌های تحصیل در مدرسه عادی برای دانش آموزان اوتیسم، به ارتباط با همسالان بر می‌گردد. کودکان دارای اوتیسم چالش‌های زیادی با برقراری ارتباط دارند. با این حال در ارتباط با همسالان این چالش‌ها یک طرفه نیست. همکلاسی‌ها نیز ممکن است مشکلاتی در پذیرش و درک دانش آموز اتیسم داشته باشند. مشکلاتی که از عدم آگاهی و شناخت سرچشمه می‌گیرد. با این وجود معلم می‌تواند با آموزش دادن به دانش آموزان و افزایش آگاهی، این ارتباطات را بهبود ببخشد. در این مقاله به بررسی روش‌های آموزش به همکلاسی‌ها و همچنین راهکارهایی برای بهبود ارتباط با همسالان دانش آموزان اوتیسم در مدرسه می‌پردازیم. اگر والدین دانش آموز اوتیسم هستید، میتوانید این مطالب را برای معلمان مدرسه بفرستید.

انواع مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه

برخی از کودکان اوتیسم آموزش ویژه در مدارس استثنایی دریافت می‌کنند. با این وجود روز به روز بر تعداد کودکان اوتیسمی که در مدارس عمومی تحصیل می‌کنند، افزوده می‌شود. این مسئله فواید زیادی دارد و باعث بهبود عملکرد تحصیلی تمامی دانش آموزان می‌شود. برای اینکه کودک اوتیسم به حداکثر موفقیت برسد، تمام معلمین و کادر مدرسه باید حمایت کافی را فراهم کنند.

با توجه به ویژگی‌های اوتیسم و همچنین هویت منحصر به فرد هر دانش آموز، برنامه ریزی تحصیلی باید به صورت جداگانه انجام شود. معلمین باید تلاش کنند که هر دانش آموز را بشناسند و بر اساس توانایی‌های او انتظاراتشان را بنا کنند. به طور کل تعدادی فعالیت وجود دارد که برای اکثر کودکان اوتیسم در مدرسه چالش برانگیز است. این فعالیت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• فعالیت‌ها و دستورالعمل‌های چند مرحله‌ای
• دنبال کردن دستور العمل‌های کلامی
• تکالیف سازمان دهی
• ثابت نشستن و گوش دادن به ارائه‌ها و اطلاعات شنیداری
• انجام تکالیف به صورت مستقل که شامل تکالیف آکادمیک و دنبال کردن دستورالعمل‌ها می‌شود
• فعالیت‌های گروهی

همچنین بازی آزاد برای دانش آموزان کوچکتر چالش برانگیز است؛ چراکه شامل مهارت‌های اجتماعی، بازی مشارکتی و مهارت‌های کلامی با ساختار بسیار کمی می‌شود.

روش‌هایی برای آموزش دادن به همسالان درباره اوتیسم

دانش آموزان ابتدا باید پذیرش تفاوت‌ها را به صورت عمومی و نه در ارتباط با یک دانش آموز خاص بیاموزند. سپس می‌توانند به طور دقیق‌تر راجع به نیازهای دانش آموز اوتیسم و خانواده‌اش بدانند. با این روش پذیرش به بالاترین حد می‌رسد و چالش‌های ارتباط با همسالان در دانش آموزان اوتیسم کاهش می‌یابد. در ادامه به برخی از روش‌های آگاهی رسانی درباره اوتیسم به همسالان اشاره می‌کنیم.

قدم اول؛ برقراری ارتباط با والدین دانش آموز اوتیسم

مهم است که قبل از شروع اطلاع رسانی درباره اوتیسم، با والدین یا مراقب دانش آموز دارای اوتیسم صحبت کنید. شما به عنوان معلم یا روانشناس مدرسه، باید مطمئن شوید که والدین تا چه حد با افشای مسائل فرزندشان راحت هستند. برخی از والدین دوست دارند کارگاهی برگزار شود تا همکلاسی‌ها با نقاط قوت و همچنین چالش‌های دانش آموز آشنا شوند، بدون این‌که حرفی از تشخیص اوتیسم زده شود. برخی دیگر از خانواده‌ها مشکلی ندارند که آموزش حول محور آگاهی از اختلالات طیف اوتیسم بچرخد. شما باید به تصمیمات خانواده احترام بگذارید و آموزش کلاس را بر مبنای آن پیش ببرید.

قدم دوم؛ گفتگو با والدین همکلاسی‌های دانش آموز اوتیسم

بسیاری از والدین اطلاعی از طیف اوتیسم ندارند و آن را به خوبی درک نمی‌کنند. به همین دلیل ممکن است نتوانند به طور کامل از فرزند خود در مسیر بهبود ارتباط با دانش آموز اوتیسم حمایت کنند. همراه کردن والدین در آموزش و اطلاع رسانی درباره اوتیسم، آگاهی و حساسیت را بالا می‌برد و برای تمام اعضای کلاس مفید است.

قدم سوم؛ آموزش به همکلاسی‌ها درباره اوتیسم و چالش‌های آن

با  توجه به سطحی از افشا که خانواده با آن راحت است، برای کلاس برنامه آموزشی بچینید. توجه داشته باشید که هدف از این آموزش‌ها، بهبود دو طرفه ارتباط با همسالان در دانش آموزان اوتیسم است. به دانش آموزان یاد دهید که برای درک، ارتباط و احترام گذاشتن به همکلاسی دارای اوتیسم تلاش کنند. برای مثال از آن‌ها بخواهید علایق مشترکی بین خود و دانش آموز اوتیسم پیدا و ارتباط را از آن‌جا شروع کنند. ارائه آموزش‌هایی درباره حساسیت‌های حسی، مشکلات کلامی و ارتباطی دانش آموز اوتیسم نیز مفید است. در نهایت تمام کلاس باید بیاموزند که تفاوت‌های فرد دارای اوتیسم را بپذیرند و به نقاط قوت او احترام بگذارند.

راهکارهایی برای موفقیت کودکان اوتیسم در مدرسه

 با وجود چالش‌های بسیار کودکان اوتیسم در مدرسه، معلمین با استفاده از راهکارهایی می‌توانند به موفقیت این کودکان کمک کنند. اگر شما معلم کودک اوتیسم در مدارس عادی هستید، نکاتی وجود دارد که باید آن‌ها را رعایت کنید. در درجه اول باید به شایستگی‌ها و توانایی‌های کودک دارای اوتیسم توجه شود. شما باید به صورت مثبت و صبورانه با دانش آموزان برخورد کنید. در این صورت، برای کودک و همچنین همکلاسی‌های او الگوی رفتاری مناسبی خواهید شد.

بهتر است بین فعالیت‌های انفرادی و گروهی تعادل برقرار کنید. یکی از مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه به آزار توسط همسالان مربوط می‌شود. کودک اوتیسم در مواجهه با این موقعیت‌ها به صورت تکانشی پاسخ می‌دهد. به همین دلیل باید مشکلات ارتباطی آن‌ها را در نظر بگیرید و قبل از قضاوت، تلاش کنید دلیل واکنش کودک را درک کنید. سپس بهترین تصمیم برای برخورد با موقعیت را انتخاب کنید.

بیشتر بخوانید: تمسخر کودک دارای اوتیسم در مدرسه

کودک اوتیسم در مدرسه با تغییر بزرگی نسبت به محیط امن و آشنای خانه مواجه می شود. سعی کنید مسائل حسی‌ که ممکن است در کلاس درس عملکرد کودک را تحت تاثیر قرار دهد، در نظر بگیرید. این عوامل می‌تواند شامل نور درخشان، صداهای اضافی و آزاردهنده باشد. شما می‌توانید لیستی تصویری از رفتارهای مورد انتظار و قوانین کلاس تهیه کنید تا به کودک در دنبال کردن دستورالعمل‌ها کمک کند.

ارتباط دانش آموزان اوتیسم با همسالان در دوره دبیرستان

دبیرستان برای بسیاری از دانش آموزان می‌تواند دوره‌ای سخت و ناخوشایند باشد. دوره‌ای که دانش آموز را برای بزرگسالی و زندگی جدی آماده می‌کند. دانش آموزان اوتیسم نیز در دوره دبیرستان دچار مشکلات زیادی هستند. چالش‌های ارتباط با همسالان در دانش آموزان اوتیسم حین تحصیل در دبیرستان خود را بیشتر نشان می‌دهد. در طول سال‌های دبیرستان، دانش آموزان اوتیسم ممکن است احساس تنهایی کنند و نتوانند با گروه‌ همسالان ارتباط بگیرند. البته مدرسه و معلمین با اجرای برنامه‌ها و مداخلاتی می‌توانند میزان این چالش‌ها را به حداقل برسانند. در ادامه به برخی از این اقدامات لازم اشاره می‌کنیم.

ایجاد فرصت برای تعاملات روزمره از طریق فعالیت‌های گروهی

ایجاد فرصت‌هایی که از طریق آن دانش آموز اوتیسم بتواند در فعالیت‌های گروهی سهیم شود، بسیار کمک کننده است. می‌توانید از موضوعات مورد علاقه آن‌ها استفاده کنید تا او را به سایر دانش آموزان با علایق مشابه معرفی کنید. حتی اگر گروهی وجود ندارد، دانش آموزان را تشویق کنید تا بر اساس علایقشان گروه‌ تشکیل دهند. این گروه‌ها حتی می‌توانند روشی ساختارمند برای گذراندن اوقات فراغت دانش آموز اوتیسم باشند. همچنین باعث می‌شود مهارت‌های اجتماعی و کار تیمی دانش آموزان تقویت و محیطی امن برای همه ساخته شود.

ما در کلینیک حامی، در جلسات گروهی مهارت های ارتباطی به بهبود ارتباط اجتماعی افراد اوتیسم می‌پردازیم که موجب تسهیل برقراری ارتباط در مدرسه و در جمع همسالان میشود؛ به گونه‌ای که فرد در چالش‌های مختلف ارتباطی توانایی حل مساله داشته باشد. برای شرکت در جلسات گروهی با شماره های کلینیک در تماس باشید.

در نظر گرفتن چالش‌های حسی کودک اوتیسم و آموزش به همسالان

ممکن است به دلیل محرک‌های حسی بیش از حد، دانش آموز اوتیسم برانگیخته شود. همچنین احتمال دارد منزوی شده و تمایلی به برقراری ارتباط نشان ندهد. تلاش کنید که محیط کلاس برای همه دانش آموزان امن باشد. برخی از دانش آموزان اوتیسم نسبت به لمس شدن حساس هستند. این موضوع را در آموزش هایی که به کلاس ارائه می‌دهید، مطرح کنید. امنیت و آرامش کلاس باعث می‌شود که دانش آموز بتواند بهتر با همکلاسی‌ها ارتباط بگیرد.

همچنین با کمک گرفتن از کاردرمانگر حسی اتیسم، او میتواند به تنظیم شرایط کلاس برای دانش آموز اوتیسم کمک کند.

چگونه با دانش آموز دارای اوتیسم دوست شویم؟  

ارتباط با همسالان در دانش آموزان اوتیسم دچار چالش‌هایی است. با این حال اگر شما فردی دارای اوتیسم را می‌شناسید و می‌خواهید با او ارتباط بگیرید، راه‌هایی برای آن وجود دارد. دوست دارای اوتیسم شما علاقه دارد که در جمع‌ها حضور داشته باشد. اما ممکن است نداند که چگونه درخواست بکند. پس شما به صورت مشخص و واضح از او دعوت کنید. تلاش کنید که علایق مشترکی بین خودتان مثل فیلم، موسیقی، ورزش، کتاب و غیره پیدا کنید. در این صورت صحبت کردن و ارتباط گرفتن راحت‌تر می‌شود.

به یاد داشته باشید که شخص دارای اوتیسم به زمان بیشتری برای پاسخ دادن نیاز دارد و این تاخیر لزوما به معنای عدم علاقه نیست. پس در برقراری ارتباط باید صبور و مُصر باشید. تلاش کنید که با سرعت و تن صدای معقولی صحبت کنید. حتی استفاده از جملات کوتاه برای ارتباط بهتر نیز می‌تواند کمک کننده باشد. بهتر است تا جای ممکن از استعاره استفاده نکنید؛ چرا که ممکن است برای دوستتان گیج کننده باشد.

این را در نظر بگیرید که دوست دارای اوتیسم شما از نظر حسی حساسیت‌هایی دارد. حتی ممکن است از صدای بلند، مکان شلوغ یا لمس شدن پریشان شود. اگر دوستتان کار اشتباهی انجام می‌دهد، اشکالی ندارد که مهربانانه اشتباهش را به او گوشزد کنید. البته به یاد داشته باشید که حتما کار درست را به او بگوید. چون ممکن است نداند که کار درست در این موقعیت چیست. در نهایت به یاد داشته باشید که تفاوت‌های همکلاسی دارای اوتیسم خود را بپذیرید. 

5 ترفند برای بهبود عملکرد کودک در مطالعه دروس مختلف

اوتیسم یک اختلال یادگیری نیست، اما می‌تواند یادگیری را تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است کودک اوتیسم در مدرسه عادی، بیشتر در فعالیت‌های کلاسی درگیر شود. در این صورت یادگیری بهتر اتفاق می افتد. چالش‌های تحصیلی کودک اوتیسم خود را در مطالعه دروس مختلف بهتر نشان می‌دهد. با این حال ترفندهایی به تفکیک دروس وجود دارد که می‌تواند به بهبود عملکرد کودک اوتیسم در مدرسه کمک کند.

خواندن

برخی از دانش آموران دارای اوتیسم مشکل زیادی در درک متونی که باید خوانده شود، دارند. همچنین ممکن است در حین مطالعه، حواس آن‌ها به صورت مکرر پرت شود. زمانی که قرار است کتابی جدید بخوانید، قبل از شروع کتاب، خلاصه‌ای از آن را به کودک اوتیسم ارائه دهید. بهتر است خط داستانی، شخصیت‌های اصلی و فضای داستان تا حد امکان به صورت تصویری ترسیم شود. اگر قرار است از دانش آموز سوالات درک متن بپرسید، سوال باید ساختار مشخصی داشته باشد. می‌توانید از سوالات تستی، جای خالی یا سوالات با پاسخ بسته استفاده کنید. زمانی که می‌خواهید سوالات تستی بپرسید، تعداد مناسب گزینه‌ها را پیدا کنید تا حدی که پاسخ دادن برای کودک ساده باشد. مداخله گفتاردرمانی اوتیسم در این درس بسیار کمک کننده خواهد بود.

نوشتن

توجه داشته باشید که نوشتن شامل مهارت‌های زبانی بیانی، خزانه واژگان، سازماندهی افکار و مهارت‌های حرکتی مناسب می‌شود. این‌ها می‌توانند به چالش کودکان اوتیسم و مدرسه منجر شوند. در اولین اقدام از یک گفتاردرمانگر کمک بگیرید. از ابزارهای تصویری برای بهبود زبان استفاده کنید. همچنین بهتر است شروع تکلیف نوشتن با یک جمله کوتاه شروع شود. می‌توانید به کودک آموزش دهید که بارش افکار داشته باشد و به این صورت خزانه لغات توصیفی او گسترش می‌یابد. یک چهارچوب سازماندهی شده برای تکالیف نوشتاری تعیین کنید. دانش آموز اوتیسم به دستورالعمل مشخصی برای انجام این تکالیف نیاز دارند. در نهایت نیز به محتوای نوشتار بیشتر از طول آن توجه کنید.

مطالعات اجتماعی

اگر دانش آموز اوتیسم به حوزه‌ای در مطالعات اجتماعی علاقه داشته باشد، به متخصص آن حوزه در کلاس تبدیل می‌شود. با این حال یکی از مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه، عدم توجه به موضوعاتی است که به آن علاقه ندارند. شما باید از موضوعات مورد علاقه کودک استفاده کنید تا بتوانید او را به یادگیری سایر مسائل تشویق کنید. به کار بردن ابزارهای تصویری مثل نقشه نیز به جذاب شدن کلاس درس کمک می‌کند. همچنین می‌توانید مستندهای تاریخی را نیز برای علاقه‌مند کردن دانش آموزان به دروس در کلاس پخش کنید.

علوم

برای بهبود عملکرد کودک اوتیسم به درس علوم، در وهله اول به توانایی‌ها و علاقه‌های او توجه کنید. همچنین می‌توانید فعالیت‌هایی را که لازم به آزمایش و ساخت کاردستی است، در آموزش دخیل کنید. البته در انجام این کارها به تکانشگری کودک اوتیسم و مسائل ایمنی توجه کنید. برای فعالیت آزمایشگاهی، قوانین را مشخص کنید. همچنین می‌توانید هر وقت که لازم بود به ارتباط بین مفاهیم علمی و تجربیات زندگی روزمره اشاره کنید.

ریاضی

برخی از کودکان اوتیسم توانایی خوبی در درس ریاضی دارند. در حالی‌که برخی دیگر در درک و حفظ قوانین و عملکردهای ریاضی مشکل دارند. دستورالعمل برای حل مسائل ریاضی را برای کودک اوتیسم متناسب با مشکلاتش در این حوزه، شخصی سازی کنید. از نقاط قوت دانش آموز استفاده کنید تا اعتماد به نفس او را افزایش داده و کودک را به کار بر نقاط ضعفش تشویق کنید. بهتر است ریاضی را به قسمت‌های کوچکتر تقسیم کنید. استفاده از ابزارهای تصویری در این درس نیز توصیه می‌شود. مراجعه به گفتاردرمانی نیز حتماً در یادگیری ریاضی بسیار موثر خواهد بود.

سخن آخر

یکی از چالش‌های دوران مدرسه، به ارتباط با همسالان در دانش آموزان اوتیسم بر می‌گردد. این دانش آموزان علی‌رغم تمایل، مهارت‌های اجتماعی لازم برای برقراری ارتباط را ندارند. همچنین بسیار مهم است که همکلاسی‌ها و همسالان دانش آموزان درباره اوتیسم آموزش ببینند. البته این آموزش باید با سطحی از افشا که خانواده با آن راحت است، هماهنگ باشد. ارائه آموزش‌هایی درباره حساسیت‌های حسی، مشکلات ارتباطی و کلامی می‌تواند مفید باشد. علاوه‌بر این، دانش آموزان باید بیاموزند که به تفاوت‌ها احترام بگذارند و پذیرای دانش آموز اوتیسم در کلاس باشد. در دوران دبیرستان نیز ایجاد فرصت برای تعاملات روزمره از طریق فعالیت‌های گروهی می‌تواند در بهبود ارتباطات موثر باشد.

تحصیل کودکان اوتیسم در مدرسه عادی چالش‌های بسیاری دارد. این دانش آموزان در دنبال کردن دستورالعمل‌ها، ثابت نشستن و ارتباط اجتماعی با همسالان مشکل دارند. با این حال راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند به موفقیت تحصیلی آن‌ها کمک کند. آگاه‌ بودن معلم و برخورد مثبت او به موقعیت از اهمیت زیادی برخوردار است. برای حل چالش‌های کودک در رابطه با مطالعه دروس نیز ترفندهایی مثل ابزارهای تصویری، ویدیو، فعالیت‌های آزمایشگاهی و ساختارمند کردن دستورالعمل‌ها مفید است.